Hướng dẫn sử dụng phân đạm cá đúng chuẩn và hiệu quả nhất

Phân đạm là nguồn dinh dưỡng hữu cơ toàn diện cho mọi loại cây trồng. Loại phân bón này không chỉ là nguồn dinh dưỡng cho cây trồng mà còn giúp tăng năng suất và gia tăng hiệu quả hoạt động của vi sinh vật. Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp hữu cơ để chăm sóc vườn cây của mình, cùng Thủy Sính khám phá cách sử dụng phân đạm cá để đạt được mùa vụ bội thu ngay trong bài viết này!

1. Phân đạm cá là gì?

Phân đạm cá là loại phân bón hữu cơ có nguồn gốc từ cá tươi như đầu cá, ngũ tạng, xương cá, vây cá. Phân được ủ lên men bằng chế phẩm sinh học và enzyme để tạo thành phân bón dạng lỏng hoặc viên. Quá trình lên men này giúp chuyển đổi các chất khó tiêu thành các hợp chất dễ tiêu, giúp cây trồng dễ dàng hấp thụ. 

Loại phân này cung cấp nhiều chất dinh dưỡng như: amino acids (methionine, cysteine), đạm, khoáng chất, lân, kali và các loại vitamin như vitamin A, vitamin nhóm B, vitamin D… cung cấp gần như đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của cây trồng.

Hiện nay trên thị trường, phân đạm cá được chia làm hai loại:

• Phân cá dạng viên: Dễ sử dụng, dễ bảo quản, có thể rải trực tiếp lên đất. Loại này phù hợp để bón lót hoặc bón thúc cho cây cảnh, cây hoa, rau màu, và các loại cây ăn trái.
• Phân cá dạng nước (dịch đạm cá): Thích hợp cho việc phun qua lá hoặc tưới trực tiếp vào gốc, giúp cây hấp thụ nhanh các chất dinh dưỡng. Loại này thường được sử dụng cho các loại cây ngắn ngày, cây lương thực và cây ăn trái.

2. Thành phần dinh dưỡng của đạm cá

Thành phần dinh dưỡng của đạm đạm cá đa dạng bao gồm cả nhóm trung, vi lượng (Ca, Fe, Mg, Mn, N, B…) và tỉ lệ nhỏ các chất đa lượng (N, P, K). Bên cạnh đó, đạm cá còn cung cấp hàm lượng protein (chất đạm) cực kỳ cao và 17 loại axit amin cần thiết cho cả cây trồng và vi sinh vật có lợi cho đất như: vitamin nhóm B, vitamin A, vitamin D, đạm hữu cơ cao.

3. Tác dụng của phân đạm cá

3.1 Bổ sung cân đối dinh dưỡng

Phân đạm cá cung cấp nguồn dinh dưỡng đa dạng cho cây trồng, bao gồm các đa lượng, trung lượng, vi lượng cùng với khoáng chất và vitamin cần thiết. Những chất này được bổ sung cân đối, giúp cân bằng lượng dinh dưỡng mà cây cần trong các giai đoạn sinh trưởng, đảm bảo sinh trưởng bền vững. Nhờ đó, cây trồng được cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho quá trình phát triển.

3.2 Hỗ trợ quá trình ra hoa, đậu trái

Phân đạm cá là loại phân bón giàu axit amin, trong đó các axit amin như lysine và proline đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích quá trình ra hoa và kéo dài thời gian thụ phấn. 

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng axit amin giúp tăng khả năng đậu trái, hạn chế tình trạng rụng trái và hư trái. Điều này đặc biệt hiệu quả với các loại cây tự thụ phấn như cây tiêu, cà phê, ca cao, giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.

3.3 Tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng

Quá trình lên men sinh học giúp phân đạm cá phân giải các chất dinh dưỡng thành dạng axit amin dễ tiêu, giúp cây trồng hấp thụ nhanh chóng. Phân đạm cá thích hợp cho việc bón thúc khi cây cần dinh dưỡng nhanh hoặc khi rễ cây bị tổn thương. 

Việc phun qua lá với dịch đạm cá giúp hạn chế quá trình bay hơi và tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng, tiết kiệm chi phí cho người sử dụng. Axit amin trong phân đạm cá còn giúp liên kết với kim loại như Mangan, Kẽm, Sắt, giúp cây hấp thụ dinh dưỡng toàn diện hơn và giảm tỷ lệ thất thoát.

3.4 Tăng cường đề kháng cho cây

Phân đạm cá chứa lưu huỳnh, giúp cây tăng cường đề kháng trước nấm bệnh và trứng tuyến trùng. Các axit amin như lysine, proline, và serine giúp cây chịu đựng tốt hơn trước các yếu tố căng thẳng như nhiễm mặn, hạn hán, và lạnh.

Proline đặc biệt quan trọng trong việc bảo vệ cây khỏi các stress phi sinh học, trong khi cysteine và taurine hỗ trợ cây giải độc, hạn chế tác hại của phân bón vô cơ và thuốc BVTV, đồng thời giúp cây tạo diệp lục tố, tăng cường quang hợp hiệu quả.

3.5 Cải thiện cấu trúc đất

Phân đạm cá cung cấp một lượng lớn vi sinh vật có lợi, giúp gia tăng độ tơi xốp, giảm thiểu tình trạng thoái hóa đất và bạc màu. Vi sinh vật phát triển mạnh mẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho giun đất sinh sống, từ đó cải thiện hệ sinh thái đất và giúp đất giữ nước tốt hơn.

Axit hữu cơ có trong phân đạm cá giúp điều chỉnh độ pH của đất, làm cho đất trở nên phù hợp hơn với các loại cây trồng khác nhau. Phân đạm cá còn có khả năng chuyển hóa các nguyên tố dinh dưỡng khó tiêu thành dạng cây có thể hấp thụ, giúp nâng cao chất lượng đất trồng một cách bền vững

4. Tác dụng đạm cá cho từng cây trồng

4.1 Tác dụng của đạm cá đối với hoa hồng, cây hoa cảnh

Phân đạm cá thúc đẩy quá trình tạo hoa, giúp hoa nở to và có màu sắc đậm hơn. Hai loại hoa phù hợp nhất với phân đạm cá là hoa hồng và hoa phong lan, cùng một số loại cây cảnh khác.

Loại phân này có khả năng kích thích mầm và ngọn mới, đặc biệt hữu ích sau khi cây bị suy yếu do côn trùng hoặc bệnh hại. Lysine và proline trong phân đạm cá giúp hoa phát triển khỏe mạnh, tăng sức chống chịu trước các điều kiện khí hậu khắc nghiệt như nắng gắt hoặc lạnh giá.

4.2 Tác dụng của đạm cá đối với cây cây công nghiệp

Phân đạm cá được đánh giá cao khi sử dụng cho các loại cây trồng trên diện tích canh tác lớn như lúa, ngô và các cây công nghiệp như cà phê, cao su.. Phenylalanine là tiền chất cần thiết cho việc hình thành lignin, thành phần cấu tạo của gỗ, giúp các loại cây công nghiệp lâu năm như cà phê và cao su phát triển thân và rễ chắc khỏe.

Axit aspartic giúp chuyển hóa tinh bột thành năng lượng, tăng sức đề kháng và giúp cây trồng vượt qua các điều kiện bất lợi, từ đó tăng năng suất.

4.3 Tác dụng của đạm cá đối với cây ăn trái

Phân đạm cá cải thiện quá trình đậu trái và tăng chất lượng trái của cây ăn quả, đặc biệt là sầu riêng. Loại phân bón này rất hiệu quả trong giai đoạn phát triển của trái, giúp giảm tình trạng sần trái và rụng trái non, đảm bảo năng suất cao hơn. Axit amin lysine hỗ trợ sự phát triển của thân cây và cành, nhánh, đồng thời thúc đẩy quá trình vận chuyển dinh dưỡng từ rễ đến chồi.

Kết quả là, cây không chỉ đạt năng suất cao hơn mà còn có chất lượng trái tốt hơn, với hương vị đậm đà, trái lớn và đều hơn. Tăng độ ngọt và độ brix của các loại trái cây cũng là một trong những lợi ích quan trọng của đạm cá, giúp tăng giá trị thương mại.

4.4 Tác dụng của đạm cá đối với cây rau màu

Các loại rau màu như cà chua, cải, xà lách thường cần nhiều dinh dưỡng trong thời gian ngắn. Phân đạm cá giúp cây hấp thụ nhanh chất dinh dưỡng mà không gây ngộ độc như một số loại phân bón vô cơ. Đạm cá còn giúp cải thiện vị của các loại rau quả nhờ các axit amin như glutamate và aspartate, giúp tăng chất lượng và hương vị của sản phẩm thu hoạch. Đạm cá còn giúp cây rau màu chống chịu tốt hơn trước các yếu tố khí hậu bất lợi, đảm bảo sản lượng ổn định và chất lượng sản phẩm.

5. Hướng dẫn sử dụng đạm cá cho cây trồng hiệu quả

Phân đạm cá sử dụng được trên nhiều loại cây trồng nhờ nguồn dinh dưỡng dồi dào và tính an toàn cho cây trồng. Để sử dụng đạm cá hiệu quả nhất, bà con nên tham khảo cách sử dụng như sau:

Bón đạm cá cho cây lương thực

• Tưới gốc: Pha 50-100 ml đạm cá với 20 lít nước, sử dụng 8-10 lít/ha/lần.
• Thời gian bón: Bón 2-3 lần/vụ:
  • Lần 1: Sau khi trồng 3-5 ngày.
  • Lần 2: Sau 40-45 ngày.
  • Lần 3: Sau 65-70 ngày.

Bón đạm cá cho cây công nghiệp

• Tưới gốc: Pha 1 lít đạm cá với 200 lít nước, sử dụng 10-20 lít/ha/lần.
• Thời gian bón: Bón 4-5 lần/năm, mỗi lần cách nhau 2-3 tháng.

Bón đạm cá cho sầu riêng, xoài, cam, quýt,…

• Tưới gốc: Pha 1 lít đạm cá với 200 lít nước, sử dụng 10-20 lít/ha/lần.
• Thời gian bón: Bón 4-5 lần/năm, mỗi lần cách nhau 2-3 tháng.

Bón đạm cá cho rau màu

• Tưới gốc: Pha 50-100 ml đạm cá với 20 lít nước, sử dụng 5-10 lít/ha/lần.
• Thời gian bón: Bón 2-3 lần/vụ:
  • Lần 1: Sau khi trồng 3-5 ngày.
  • Lần 2: Sau 20-25 ngày.
  • Lần 3: Sau 30-50 ngày.
• Nhóm rau ăn lá: Xà lách, cải bắp, mồng tơi, cải xanh, rau muống, cần tây,… tưới định kỳ 5-7 ngày/lần.
• Nhóm cây lấy trái: Bắp, ớt, cà chua, bầu, bí, su su,… tưới định kỳ 7-10 ngày/lần.
• Nhóm cây ăn củ: Gừng, củ cải, khoai lang, su hào, khoai tây, cà rốt,… tưới định kỳ 15 ngày/lần.

Bón đạm cá cho lan, hoa hồng, hoa các loại

• Tưới gốc: Pha 50-100 ml đạm cá với 20 lít nước, sử dụng 5-10 lít/ha/lần.
• Thời gian bón: Bón 2-3 lần/vụ:
  • Lần 1: Sau khi trồng 3-5 ngày.
  • Lần 2: Sau 20-25 ngày.
  • Lần 3: Sau 30-50 ngày.

6. Cách làm phân đạm cá vừa nhanh vừa không mùi hôi

Bà con nông dân có thể tự làm phân đạm cá tại nhà nếu có sẵn nguồn phế phẩm cá. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để giúp bà con thực hiện thành công:

6.1 Chuẩn bị nguyên liệu

• Thùng chứa: 20-100 lít, có nắp đậy kín để hạn chế mùi hôi.
• Phế phẩm cá: 20-25 kg (vây, xương, đầu cá) hoặc 10-15 kg nếu sử dụng cá nguyên con.
• Mật rỉ đường: 500 ml, làm thức ăn cho vi sinh vật, giúp tăng tốc độ ủ.
• Chế phẩm vi sinh (Trichoderma): 200g, hỗ trợ phân hủy và khử mùi hôi.
• Quả thơm hoặc đu đủ xanh: 2 quả, bổ sung enzyme hỗ trợ quá trình phân hủy cá.
• Nước: Nước máy để lắng 2-3 ngày hoặc nước mưa.
• Lưới lọc: Dùng để lọc dịch đạm cá sau khi ủ.

6.2 Các bước thực hiện

• Trộn nguyên liệu: Cho phế phẩm cá và quả thơm (hoặc đu đủ xanh cắt nhỏ) vào thùng chứa.
• Thêm chế phẩm vi sinh và mật rỉ đường: Trộn đều 200g chế phẩm vi sinh và 500 ml mật rỉ đường vào hỗn hợp.
• Đậy kín thùng: Phủ lớp vật liệu màu đen lên nắp để hạn chế ánh sáng.
• Ủ giai đoạn đầu (7-10 ngày): Sau đó, đổ nước ngập hỗn hợp, kiểm tra thùng mỗi tuần một lần.
• Ủ giai đoạn sau (30-40 ngày): Khuấy đều mỗi tuần để tránh khí tích tụ. Khi cá phân rã hoàn toàn và lắng thành hai lớp là có thể sử dụng.
• Lọc và sử dụng: Lọc dịch đạm cá qua lưới, pha loãng theo hướng dẫn rồi tưới cho cây trồng.

6.3 Lưu ý khi ủ phân đạm cá

• Cá nước mặn: Rửa sạch muối trước khi ủ để tránh ức chế vi sinh vật.
• Nguyên liệu: Sử dụng cá tươi để giảm mùi hôi và nâng cao chất lượng đạm cá.
• Thùng chứa: Đổ nguyên liệu chỉ đến 2/3 thùng để có không gian cho khí thoát ra trong quá trình lên men. Đảm bảo nắp thùng có lỗ nhỏ để thoát hơi.
• Tái sử dụng mảnh vụn: Có thể thêm nước và tiếp tục ủ lại với nguyên liệu đã qua sử dụng, tối đa 3 lần.

6.4 Các vấn đề thường gặp khi ủ phân đạm cá tại nhà

Thời gian ủ lâu, chất lượng kém: Nếu không sử dụng chế phẩm vi sinh, thời gian ủ có thể kéo dài đến 6 tháng, và chất lượng dịch đạm không đạt tối ưu do axit amin chưa chuyển hóa hoàn toàn.

Mùi hôi thối: Phương pháp truyền thống dễ tạo mùi tanh và khí độc như H2S (mùi trứng thối) và ammoniac, ảnh hưởng đến sinh hoạt. Sử dụng chế phẩm vi sinh có thể giảm thiểu tình trạng này, giúp việc ủ đạm cá trở nên dễ chịu hơn.

Phân đạm cá là lựa chọn lý tưởng giúp cây trồng khỏe mạnh, tăng cường khả năng chống chịu và nâng cao chất lượng sản phẩm. Sử dụng đúng cách, loại phân bón này không chỉ giúp bạn tiết kiệm chi phí mà còn tối ưu hóa năng suất cây trồng. Đừng bỏ lỡ cơ hội áp dụng phân đạm cá vào vườn cây của bạn để tận hưởng những lợi ích vượt trội mà nó mang lại!