Phân chuồng – phân loại và những lợi ích khi sử dụng cho cây

Phân chuồng là loại phân hữu cơ đã quá quen thuộc với bà con nông dân. Loại phân này không chỉ mang lại hiệu quả cho cây trồng mà còn có tác động vô cùng tích cực đến môi trường và hệ sinh thái. Cùng Thủy Sính tìm hiểu các loại phân chuồng phổ biến cũng như những lợi ích mà nó mang lại trong bài viết dưới đây nhé.

1. Phân chuồng là gì?

Phân chuồng là loại phân bón hữu cơ được sản xuất từ chất thải gia súc như: nước tiểu, phân trâu, vịt bò, gà. Phân chuồng bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình siinh trưởng của cây như N (Đạm), P (Photpho), S (Sắt), K (Kali). Bên cạnh đó, loại phân hữu cơ này còn có khả năng cải tạo đất, bảo vệ môi trường sinh thái và mang lại những vụ mùa bội thu

Hàm lượng dinh dưỡng trong phân chuồng ít hay nhiều phụ thuộc và nhiều yếu tố khác nhau như: Thức ăn, phương pháp chăn nuôi, môi trường, động vật chủ. 

Tuy nhiên, bà con cần kết hợp với phân chuồng và phân NPK để bổ sung chính xác lượng đạm, lân, kali cần thiết cho cây trồng và đảm bảo sự bền vững cho cây và đất. 

2.  Các loại phân chuồng phổ biến

2.1 Phân trùn quế

Hàm lượng dinh dưỡng có trong phân trùng quế khoảng 0,9 nitơ, 1,15 photpho và 0,2 kali.  Vì thế, nó rất phù hợp để dùng bón cho cây non hoặc cây trong giai đoạn cần phát triển bộ rễ. Phân bón cải thiện đáng kể cấu trúc đất, tăng khả năng giữ ẩm tạo điều kiện thuận lợi cho rễ cây phát triển.

Cách sử dụng: 

• Kích thích nảy mầm: Trộn đều 20-30% phân trùng quế với đất giúp tạo thành hợp chất kích thích này mầm tốt hơn
• Bón gốc: Trộn phân trùng quế và cơ chất để bón xung quanh gốc
• Bón lót: Đối với các loại rau màu, củ quả, cây ăn trái, nên bón lót phân bón trước khi trồng

2.2 Phân bò (khô)

Phân bò là một loại phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng, với hàm lượng nitơ 1,2, photpho 2.4  và kali 2.1. Các chất dinh dưỡng này giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh, đặc biệt là khả năng kích thích và nuôi dưỡng rễ phát triển tốt. 

Cách sử dụng:

• Trước khi bón nên ủ phân bò trong khoảng 2-3 tuần
• Bón lót: Trộn đều phân bò đã ủ với đất trồng trước khi gieo hạt hoặc trồng cây con.
• Bón thúc: Tạo rãnh xung quanh gốc cây, bón phân vào rãnh rồi lấp đất lại.

2.3 Phân lợn (heo)

Phân lợn chứa hàm lượng dinh dưỡng bao gồm các chất nito 2.2, photpho 2.1, kali 1.0. Tỷ lệ dinh dưỡng có trong phân lợn phù hợp với cây trồng trong giai đoạn ra hoa. 

Cách sử dụng:

• Nên ủ hoai phân trước khi bón cho cây
• Bón phân xung quanh gốc cây, tránh bón trực tiếp lên thân hoặc lá
• Kết hợp với phân hóa học để tăng hiệu quả sử dụng phân bón

2.4 Phân gà hữu cơ

Phân gà hữu cơ là loại phân bón giàu chất dinh dưỡng với hàm lượng cân đối 1.6 nitơ, 1.8 photpho và 2.0 kali. Tỷ lệ dinh dưỡng này phù hợp với nhiều loại cây trồng và sử dụng được cho bất kì giai đoạn sinh trưởng nào của cây.

Cách sử dụng

• Ủ hoai: Trước khi bón, phân gà cần được ủ hoai kỹ trong thời gian từ 2-3 tuần
• Bón lót: Trước khi gieo hạt hoặc trồng cây con, trộn đều phân gà đã ủ hoai với đất.
• Bón thúc: Kết hợp với phân vô cơ rồixới đất và rải đều để tăng hiệu quả sử dụng
• Phát triển lá: Kết hợp với phân khô và nitơ lại để giúp kích thích lá phát triển tốt 

2.5 Phân dơi nguyên chất

Phân dơi được đánh giá cao về chất lượng và hiệu quả với hàm lượng dinh dưỡng trung bình khoảng 6 Nito, 9 Photpho, 3 Kali. Do đó, loại phân này rất phù hợp cho giai đoạn ra hoa và thường được dùng cho các loại cây: sầu riêng, chuối, nhãn. xoài. Giá thành của phân dơi khác cao do nguồn cung hạn chế.

Cách sử dụng

• Bón lót: Trộn đều phân dơi đã ủ hoai với đất trước khi gieo hạt hoặc trồng cây con.
• Bón thúc: Phân dơi có hàm lượng dinh dưỡng cao nên thích hợp để bón cho cây trưởng thành trong giai đoạn ra hoa.

2.6 Phân chuồng có nguồn gốc từ Vịt (Ngan, ngỗng)

Phân vịt giàu chất dinh dưỡng đặc biệt thích hợp cho giai đoạn cây ra hoa. Với hàm lượng dinh dưỡng trung bình khoảng 1.2 Nitơ, 1.8 Photpho, 0.5 Kali.

Cách sử dụng:

• Phân vị khô giúp cây hấp thụ các chất dinh dưỡng tốt nhất
• Bón thúc phân vịt trong quá trình kích thích ra hoa
• Hạn chế để phân bị ướt và dễ tạo điều kiện cho vi sinh vật phát triển

3. Lợi ích của phân chuồng

3.1. Đối với đất

• Giúp đất trở nên tơi xốp hơn, giàu chất hữu cơ, tạo điều kiện thuận lợi cho rễ cây phát triển và hấp thụ dinh dưỡng
• Cải thiện khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng của đất, giảm thiểu tình trạng rửa trôi, xói mòn.
• Giải độc cho đất, không chứa các chất hóa học độc hại, giúp cải thiện chất lượng đất một cách tự nhiên và bền vững.
• Tạo điều kiện thuận lợi để các vi sinh vật trong đất phát triển tốt

3.2. Đối với cây trồng

• Bổ sung chất dinh dưỡng toàn diện cho cây trồng như: chất dinh dưỡng đa lượng (NPKi), trung lượng (canxi, mg, na) và vi lượng (kẽm, đồng…) cần thiết cho cây trồng.
• Trong quá trình hấp thụ, phân chuồng giúp kích thích bộ rễ phát triển mạnh giúp tăng khả năng chống chịu trước sâu bệnh và những điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
• Phân chuồng cung cấp một nguồn dinh dưỡng tự nhiên và bền vững cho cây trồng

4. Hạn chế của phân chuồng

• Quá trình phân hủy các chất hữu cơ có trong phân chuồng cần thời gian để các vi sinh vật tiến hành phân giải thành dạng dễ hấp thụ. Điều này không phù hợp với những loại cây cần bổ sung chất dinh dưỡng ngay lập tức.
• Tốn công sức và thời gian nếu cần sử dụng một lượng phân chuồng lớn cho vườn. Việc thu gom, ủ và vận chuyển phân chuồng cũng đòi hỏi một khoảng chi phí cao
• Không thể bón trực tiếp phân chuồng vào cây mà cần phải ủ hoai nhằm loại bỏ mầm bệnh có trong phân
• Việc không biết chính xác hàm lượng dinh dưỡng trong phân chuồng khiến việc điều chỉnh lượng bón trở nên khó khăn, dễ dẫn đến tình trạng bón thừa hoặc thiếu dinh dưỡng. 

5. Lưu ý sử dụng phân chuồng

• Tuyệt đối không dùng phân chuồng chưa ủ hoai để bón cho cây vì trong phân tưới chứa nhiều mầm bệnh có hại cho cây trồng
• Bón quá nhiều phân chuồng có thể gây ngộ độc cho cây, trong khi bón quá ít có thể khiến cây sinh trưởng kém.
• Không nên ủ phân trong thời gian quá lâu vì dễ làm mất đi hàm lượng đạm có sẵn trong phân
• Không nên ủ phân gần hồ nước, những nơi ẩm ướt vì khi thấm nước phân sẽ khó khô và làm mất đi chất lượng có trong phân.

Phân chuồng luôn là nguồn dinh dưỡng quý giá cho cây trồng cũng như gia tăng sự màu mỡ, phì nhiêu cho đất. Với những chia sẻ trên, hy vọng bà con có thêm các thông tin bổ ích về phân chuồng để giảm thiểu sự phụ thuộc vào phân bón hóa học. Chúc bà con thành công!