Nấm Colletotrichum là gì? Tại sao nó là nỗi ám ảnh của nhà nông

Nấm Colletotrichum là một trong những mối đe dọa đáng sợ nhất đối với nông dân. Làm thế nào để nhận biết và ngăn chặn kịp thời? Đừng để mùa vụ tiếp theo của bạn chịu chung số phận. Trong bài viết này, Thủy Sính sẽ giúp bạn hiểu rõ về loại nấm nguy hiểm này, những thiệt hại mà nó gây ra và giải pháp kiểm soát hiệu quả để bảo vệ thành quả lao động của bà con.

1. Nấm Colletotrichum là gì?

Nấm Colletotrichum là một loại nấm thuộc họ nấm túi (Ascomycota), được biết đến là nguyên nhân chính gây bệnh phổ biến trên nhiều loại cây trồng, đặc biệt là bệnh thán thư. Chúng có khả năng tấn công lá, thân, hoa và quả, dẫn đến hiện tượng thối, khô và rụng sớm, gây thiệt hại kinh tế đáng kể cho ngành nông nghiệp..

2. Đặc điểm của Nấm Colletotrichum

2.1 Đặc trưng hình thái Nấm Colletotrichum

• Sợi nấm (Mycelium): Sợi nấm của Colletotrichum thường có vách ngăn, phân nhánh và trong suốt. Chúng phát triển trên bề mặt hoặc bên trong mô cây chủ, tạo thành mạng lưới sợi nấm giúp hấp thụ dinh dưỡng.
• Bào tử (Conidia): Bào tử vô tính của Colletotrichum thường không màu, đơn bào và có hình dạng thay đổi tùy loài. Chúng có thể có hình trụ, hình lưỡi liềm hoặc hình dạng khác, với kích thước và đặc điểm bề mặt khác nhau. Bào tử được sản sinh trong các cấu trúc gọi là acervuli, thường xuất hiện trên bề mặt mô bị nhiễm bệnh.
• Giác bám (Appressoria): Trong quá trình lây nhiễm, Colletotrichum hình thành các giác bám để bám chặt và xâm nhập vào tế bào thực vật. Giác bám thường có hình dạng đa dạng như hình trứng ngược, hình chùy hoặc không xác định, ban đầu không màu và sau đó chuyển sang màu nâu đến đen

2.2 Điều kiện sinh trưởng nấm Colletotrichum

Nhiệt độ: Phát triển tối ưu trong khoảng 24°C – 28°C, nhưng một số loài có thể chịu được nhiệt độ cao hơn.

Độ ẩm:  Ẩm độ cao là điều kiện lý tưởng để nấm phát triển và lan rộng, đặc biệt trong thời gian mưa kéo dài hoặc độ ẩm không khí trên 80%.

Ánh sáng: Nấm Colletotrichum có khả năng phát triển tốt dưới các chế độ chiếu sáng khác nhau. Trong nghiên cứu, nấm phát triển mạnh ở các điều kiện chiếu sáng 14 giờ sáng/10 giờ tối, 12 giờ sáng/12 giờ tối và 24 giờ tối liên tục, với nhiệt độ môi trường 28°C.

pH môi trường:  Có thể phát triển trong môi trường có pH từ 4 đến 11, nhưng pH tối ưu thường vào khoảng 6 – 7.

2.3 Đặc điểm sinh sản

• Nấm Colletotrichum sinh sản vô tính chủ yếu thông qua bào tử đính (conidia), được phát tán nhờ gió, nước hoặc côn trùng.
• Một số loài có thể có giai đoạn sinh sản hữu tính, tạo ra bào tử túi (ascospore) trong điều kiện thuận lợi.
• Quá trình lây nhiễm diễn ra khi bào tử đính tiếp xúc với bề mặt cây, nảy mầm và xâm nhập qua khí khổng, lỗ thở hoặc vết thương trên cây chủ.

3. Dấu hiệu nấm Colletotrichum tấn công cây trồng

Nấm Colletotrichum là tác nhân chính gây ra bệnh thán thư trên nhiều loại cây trồng như ớt, cà chua, cây có múi (sầu riêng, bưởi, chanh), thanh long, xoài, dưa hấu, dưa leo, bí đỏ và nhiều cây trồng khác. Đây là một bệnh phổ biến, gây tổn hại nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng nông sản. 

Bệnh thường xuất hiện với các vết đốm tròn hoặc bầu dục, màu nâu đậm hoặc đen, có viền rõ ràng và thường kèm theo các vòng đồng tâm. Trên lá, bệnh làm xuất hiện các đốm khô, cháy mép lá, trong khi trên quả, vết bệnh thường lõm xuống, lan rộng và có thể gây thối, làm quả rụng sớm.

4.  Phương pháp kiểm soát và quản lý nấm Colletotrichum

Để kiểm soát và quản lý hiệu quả loại nấm này, cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa và phương pháp điều trị thích hợp.

4.1 Biện pháp đặc trị nấm Colletotrichum

Khi cây trồng đã bị nhiễm nấm Colletotrichum, bà con cần nhanh chóng can thiệp để tránh bệnh lây lan trên diện rộng. Amicol 360EC và Japavil 110SC là giải pháp hiệu quả giúp bà con đặc trị bệnh thán thư và các bệnh nấm liên quan đến nấm Colletotrichum.

Sự kết hợp của hai sản phẩm có tác dụng thấm sâu vào mô cây, tiêu diệt nấm từ bên trong và ngăn chặn sự phát triển của bào tử, hạn chế tính kháng thuốc của nấm Colletotrichum.

Bà con có thể luân phiên sử dụng hai loại thuốc này để tối ưu hiệu quả phòng trừ nấm. Cách sử dụng:

• Amicol 360EC: Pha 10-15ml/bình 16L nước, phun ướt đều thân, lá, quả.
• Japavil 110SC: Pha 15ml/bình 16L nước, phun định kỳ 7-10 ngày/lần.

Phun luân phiên hai loại thuốc để tối ưu hiệu quả và hạn chế kháng thuốc.

4.2 Biện pháp phòng ngừa nấm Colletotrichum

• Sử dụng giống kháng bệnh: Lựa chọn và trồng các giống cây có khả năng kháng nấm Colletotrichum giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh. Tuy nhiên, hiện nay chưa có giống ớt kháng bệnh thán thư nào được công nhận tại Việt Nam.
• Cắt tỉa, vệ sinh đồng ruộng thường xuyên: Loại bỏ cành, lá, quả bị bệnh ngay khi phát hiện để tránh lây lan. Tạo tán thông thoáng, cắt tỉa bớt các cành lá rậm rạp để giảm độ ẩm trong tán cây. Tiêu hủy tàn dư cây trồng đúng cách, không để mầm bệnh tồn tại trong vườn.
• Quản lý nước tưới: Hạn chế tưới nước dạng phun mưa để giảm độ ẩm trên bề mặt lá và quả, từ đó giảm điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển
• Luân canh cây trồng: Không nên trồng liên tục cùng một loại cây trên một vùng đất để hạn chế nguồn nấm tồn tại lâu dài. Luân canh với các loại cây ít bị ảnh hưởng bởi nấm Colletotrichum giúp giảm áp lực bệnh trên đồng ruộng.

Nấm Colletotrichum là mối đe dọa nghiêm trọng đối với nhiều loại cây trồng, Việc phát hiện sớm và áp dụng đúng phương pháp kiểm soát sẽ giúp bà con giảm thiểu thiệt hại và bảo vệ mùa màng hiệu quả.

Nếu bà con cần tư vấn chi tiết hơn về cách sử dụng thuốc đặc trị hoặc các giải pháp chăm sóc cây trồng, hãy liên hệ ngay với Thủy Sính để được hỗ trợ nhanh chóng và chính xác nhất. Đội ngũ chuyên gia của Thủy Sính luôn sẵn sàng đồng hành cùng bà con trong từng mùa vụ!