4 Kỹ thuật ươm tiêu giống được chủ vườn ươm áp dụng thành công

Trong canh tác hồ tiêu, việc ươm giống đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo năng suất và chất lượng cây trồng. Bạn đã bao giờ tự hỏi làm thế nào để ươm tiêu giống đạt hiệu quả cao nhất?

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ tiết lộ những phương pháp ươm tiêu giống đã được chứng minh tính hiệu quả bởi các chuyên gia và chủ vườn giàu kinh nghiệm. Dù bạn là người mới hay đã có kinh nghiệm lâu năm, những thông tin sau đây sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết và các mẹo hữu ích để tối ưu hóa quá trình ươm tiêu.

1. Kỹ thuật ươm tiêu giống bằng hạt

1.1 Chuẩn bị trước khi ươm hạt tiêu

• Khay/bầu ươm: Chọn khay hoặc bầu ươm kích thước lớn (đường kính tối thiểu 10cm), đảm bảo có lỗ thoát nước. Nên mua tại các cửa hàng vật tư nông nghiệp uy tín để đảm bảo chất lượng.
• Giá thể: Trộn đất thịt, trấu, xơ dừa theo tỷ lệ 2:1:1. Bổ sung phân trùn quế hoặc phân chuồng đã ủ hoai để tăng dinh dưỡng. Đảm bảo giá thể đủ tơi xốp, thoát nước tốt nhưng vẫn giữ độ ẩm.

• Lựa chọn hạt tiêu giống:

• • Chọn hạt từ cây mẹ khỏe mạnh, không sâu bệnh, đạt năng suất cao.
  • Ưu tiên hạt to, tròn, không biến dạng, có vỏ mỏng để dễ nảy mầm.
  • Tránh hạt bị côn trùng tấn công hoặc có dấu hiệu bất thường về màu sắc.

1.2 Kỹ thuật Ươm

• Ngâm ủ hạt:
  • Pha nước ấm theo tỷ lệ 2 phần nước nóng, 3 phần nước lạnh (khoảng 40-50°C).
  • Ngâm hạt trong 6-8 giờ. Đối với hạt vỏ cứng, cắt nhẹ phần vỏ ở đầu chồi mầm để rễ dễ phát triển.
  • Sau khi ngâm, trải hạt trên khăn ẩm và đặt ở nơi thoáng mát, có bóng râm. Duy trì độ ẩm cho hạt bằng cách phun sương thường xuyên. Quá trình này kéo dài 10-30 ngày đến khi hạt nứt nanh.
• Gieo hạt:
  • Phun ẩm giá thể trước khi gieo.
  • Tạo hốc nhỏ sâu khoảng 5cm, gieo hạt đã ngâm vào hốc đất.
  • Dùng bình phun sương tưới nhẹ trên bề mặt, phủ một lớp mỏng rơm rạ hoặc lưới che để giữ ẩm.

1.3 Kỹ thuật Chăm Sóc Sau Ươm

• Duy trì độ ẩm:
  • Tưới nước bằng bình phun sương 2 lần/ngày vào sáng và chiều mát, tránh làm ngập úng.
  • Đảm bảo nhiệt độ ổn định từ 20-25°C và che chắn hạt giống khỏi ánh nắng trực tiếp.
• Bón phân: Sau 3 tuần, bổ sung dinh dưỡng bằng phân NPK hoặc phân hữu cơ dạng lỏng với liều lượng nhẹ.
• Chuyển cây:
  • Khi cây con có 2-3 lá thật, chuyển cây sang khu đất trồng đã chuẩn bị sẵn.
  • Hốc đất cần sâu khoảng 15cm, bón lót bằng phân hữu cơ và siêu Amino trước khi trồng.

2. Kỹ thuật ươm tiêu giống bằng hom

2.1 Yêu cầu khi cắt hom tiêu 

Thời điểm lý tưởng cắt hom: Gần cuối mùa mưa hoặc sau thu hoạch tiêu trái, cần tránh hai giai đoạn:

• Khi cây tiêu đang trổ bông, vì cắt hom lúc này sẽ ảnh hưởng đến năng suất cây mẹ.
• Trong mùa mưa, tiêu dễ bị nấm bệnh và tỷ lệ sống thấp.

Lưu ý trước khi cắt:

• Tránh bón phân hóa học ít nhất 20-30 ngày trước khi cắt hom để hạn chế dư lượng hóa chất trong thân cây.
• Nếu vận chuyển xa, hom cần được bó lại, giữ ẩm bằng vải hoặc bao bố, tránh dập nát.

2.2 Cách cắt hom

• Tiêu lươn:
  • Lấy từ cây tiêu 4 năm tuổi trở lên.
  • Mỗi hom dài 15-20cm, có 3-4 mắt.
  • Vặt bỏ lá trước khi ươm, cắt vát phần gốc để tăng diện tích tiếp xúc, giúp hom dễ ra rễ hơn.
• Tiêu ác:
  • Có thể lấy từ cây tiêu 1 năm tuổi đã hãm ngọn hoặc các thân tiêu ở trụ bị gãy đổ.
  • Hom dài 20-30cm, có 4-6 đốt. Nếu hom có cành thì giữ lại ít nhất một đốt trên cành.
  • Phần gốc cũng cắt vát để phân biệt gốc và ngọn, đồng thời dễ cắm hơn.

2.3 Chuẩn trước khi hom tiêu

Đất ươm: Sử dụng lớp đất mặt từ những vùng đất không bị nhiễm tuyến trùng hoặc nấm bệnh.

• Tỷ lệ phân bón:

• • 2 phần đất mặt: Đảm bảo sạch cỏ rác, không chứa đá sỏi.
  • 1 phần phân chuồng hoai mục: Cung cấp dinh dưỡng lâu dài.
  • Bổ sung phân lân, tro trấu, và một lượng nhỏ vôi bột để tăng độ tơi xốp và cải thiện khả năng kích thích mọc rễ.
  • Trộn đều hỗn hợp để đảm bảo phân bố đồng đều các chất dinh dưỡng.

Bầu ươm: Chọn nơi cao ráo, không bị đọng nước để tránh nguy cơ úng rễ hoặc nhiễm nấm. Bầu phải được xếp ngay ngắn, thành hàng có lối đi rộng 50-60cm để tiện chăm sóc.

• Vật liệu: Bầu nilon có lỗ thoát nước để tránh ngập úng.
• Kích thước bầu tùy theo loại dây tiêu:
  • Dây lươn: Kích thước bầu 12x22cm.
  • Dây ác: Kích thước bầu 15-17×27-30cm.

Lưới che: Sử dụng lưới nilon đen chuyên dụng, che phủ cả bên trên và xung quanh để giảm ánh sáng trực tiếp và hạn chế gió mạnh.

2.4 Cách cắm hom tiêu vào bầu ươm

Tưới bầu: Tưới đẫm nước vào bầu ươm trước khi cắm để đất mềm, dễ thao tác và giảm tổn thương cho hom. Điều này cũng giúp sau khi cắm chỉ cần tưới nhẹ.

Xử lý hom: Nhúng phần gốc hom vào dung dịch phân bón lá pha loãng chứa nhiều lân (giúp kích thích mọc rễ). Tránh ngâm hom quá lâu để hạn chế nguy cơ úng nước.

Cách Cắm Tiêu Lươn

• Số hom/bầu: Cắm 3 hom mỗi bầu.
• Cách cắm:
  • Cắm sâu 2 đốt vào đất để tăng diện tích tiếp xúc, tạo điều kiện cho rễ mọc từ vết cắt.
  • Để lại 1-2 đốt trên mặt đất để hom phát triển chồi non.
• Lưu ý: Đảm bảo hom được cắm chắc chắn, tránh lung lay làm động rễ.

Cách Cắm Tiêu Ác

• Số hom/bầu: Cắm 2 hom mỗi bầu.
• Cách cắm:
  • Cắm sâu 2-3 đốt vào đất, để lại 2-3 đốt trên mặt đất.
  • Tiêu ác có khả năng mọc rễ cả ở vết cắt và phần đốt, giúp cây phát triển rễ mạnh hơn tiêu lươn.

Chăm Sóc Sau Khi Cắm

• Sau khi cắm, trong khoảng 15-20 ngày, hom sẽ mọc mầm.
• Tiếp tục chăm sóc từ 4-5 tháng đối với tiêu lươn và 2-3 tháng với tiêu ác trước khi cây đủ điều kiện xuất vườn.

3.  Nhân giống tiêu bằng cách chiết thân

3.1 Chuẩn bị dụng cụ trước khi chiết

Cây mẹ: Cây khỏe mạnh, từ 2-3 năm tuổi, đã ra cành tay.

Dụng cụ:

• Dao sắc, kéo cắt cành, khử trùng kỹ trước khi sử dụng để tránh lây nhiễm bệnh.
• Xác bèo phơi khô, đất sét hoặc đất mịn trộn với tro trấu để làm lớp bao bọc bên ngoài.
• Túi nilon trong và dây buộc để cố định bầu chiết.

3.2 Kỹ thuật nhân giống tiêu bằng cách chiết thân

Bước 1: Chọn dây tiêu

Chọn 2-3 dây khỏe mạnh từ cây mẹ, mỗi dây có ít nhất 2-3 mắt thân. Đảm bảo phần mắt thân có rễ bám vào trụ. Khi chiết, nhẹ nhàng gỡ rễ ra khỏi trụ, tránh làm đứt.

Bước 2: Bó bầu

• Dùng xác bèo hoặc xơ dừa bó quanh vị trí chiết, đảm bảo giữ ẩm tốt.
• Bọc thêm một lớp đất sét hoặc đất mịn trộn tro trấu để cung cấp dinh dưỡng.
• Dùng túi nilon trong bọc ngoài cùng để cố định và dễ quan sát rễ mọc.

Bước 3: Bấm dập thân

• Sau khi bó bầu khoảng 10 ngày, bấm nhẹ phần thân phía dưới bầu chiết (không bấm đứt hoàn toàn) để kích thích rễ phát triển.

3.3 Kỹ Thuật Chăm Sóc Sau Chiết

• Kiểm tra và chăm sóc:
  • Quan sát bầu chiết thường xuyên để đảm bảo độ ẩm. Nếu khô, phun sương nhẹ lên túi nilon.
  • Sau 30-45 ngày, khi rễ đã mọc dày và khỏe mạnh, có thể cắt dây chiết.
• Trồng cây chiết:
  • Cắt dây chiết mang đi trồng, giữ nguyên phần bầu để bảo vệ rễ.
  • Trồng vào hố đất đã chuẩn bị sẵn hoặc bầu ươm, nén đất nhẹ để cố định cây.

4.  Nhân giống tiêu bằng kỹ thuật ghép tiêu

4.1 Chuẩn bị trước khi ghép

• Chọn gốc ghép: Sử dụng giống tiêu rừng Amazon hoặc cây trầu không làm gốc ghép. Trồng và chăm sóc đến khi vị trí ghép cách mặt bầu khoảng 20cm. Chọn đoạn bánh tẻ để ghép (không quá già hoặc non).
• Chuẩn bị bầu ươm: Đất sạch + phân vi sinh Humic + xơ dừa + phân chuồng hoai mục 
• Dao Ghép  Dao sắc, cứng, đảm bảo cắt ngọt và chính xác.Nhúng dao vào nước sôi để tiêu diệt mầm bệnh trước khi sử dụng.

• Cành Ghép: Sử dụng dây lươn hoặc dây ác. Cành ghép phải là cành bánh tẻ, có bán kính tương đương với gốc ghép, không quá già hoặc non. 

• • Dùng dao ghép cắt dứt khoát một nhát, góc cắt xéo khoảng 30 độ.
  • Chiều dài mặt cắt: 1cm, có 1-2 đốt ở phần ngọn.
  • Cắt xong phải ghép ngay để đảm bảo độ tươi của cành.

4.2 Kỹ Thuật Ghép Tiêu

• Chẻ gốc ghép:
  • Cắt bỏ phần ngọn của gốc ghép tại vị trí dưới đốt (nơi có thể đâm chồi).
  • Dùng dao chẻ chéo 1 góc 45 từ trên xuống, sâu hơn 1cm.
• Đặt cành ghép: Đặt phần cắt của cành ghép vào rãnh vừa chẻ, đảm bảo lớp vỏ của cành ghép và gốc ghép trùng khớp.
• Quấn và che chắn:
  • Dùng nilon quấn chặt quanh vị trí ghép, đảm bảo toàn bộ khu vực cắt được phủ kín để tránh nhiễm khuẩn và mất nước.
  • Dùng thêm túi nilon nhỏ chụp kín phần cành ghép để duy trì độ ẩm.

• Kiểm tra mầm ghép: Sau 1 tuần, các mầm ghép sẽ bắt đầu mọc. Một số mầm có thể mọc muộn hơn, tùy điều kiện chăm sóc.

Thủy SÍnh đã giới thiệu cho bạn 4 kỹ thuật ươm tiêu giống phổ biến giúp tăng năng suất và chất lượng cây trồng. Các phương pháp như ươm bằng hạt, hom, ghép cành, và chiết thân đều có những ưu, nhược điểm riêng, phù hợp với điều kiện canh tác khác nhau. Bà con có thể lựa chọn phương pháp phù hợp nhất dựa trên tài nguyên và mục tiêu sản xuất của mình.

Nếu cần thêm thông tin hoặc tư vấn về cách chăm sóc cây tiêu sau khi nhân giống, hãy liên hệ với Thủy Sinh qua website phanbonthuysinh.vn để nhận được hỗ trợ tận tâm và giải pháp tối ưu cho vườn tiêu của bạn.