Kỹ thuật trồng cây cà phê xanh lùn được nhiều chủ vườn áp dụng

Bạn đã bao giờ tự hỏi vì sao cùng là giống cà phê, nhưng ở mỗi vườn lại cho năng suất và chất lượng khác nhau? Bí quyết nằm ở kỹ thuật trồng và chăm sóc! Đặc biệt, với cây cà phê xanh lùn – giống cà phê đang rất được ưa chuộng vì khả năng sinh trưởng tốt và dễ chăm sóc – việc áp dụng đúng kỹ thuật sẽ giúp cây phát triển bền vững, cho hạt cà phê chất lượng cao. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá toàn bộ quy trình từ A – Z được nhiều chủ vườn áp dụng

1. Điều Kiện Thích Hợp Để Trồng Cà Phê Xanh Lùn

• Nhiệt độ: Cây phát triển tốt ở nhiệt độ trung bình từ 22 – 26°C. Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp sẽ làm giảm tốc độ sinh trưởng của cây.
• Lượng mưa: Cần lượng mưa trung bình hàng năm từ 1.600 – 2.000 mm, phân bố đều. Cần có một thời gian khô ngắn vào mùa thu để cây phân hóa mầm hoa.
• Ánh sáng: Cà phê xanh lùn yêu cầu ánh sáng tán xạ, không thích hợp với ánh sáng trực tiếp mạnh. Vì vậy, nên trồng xen kẽ cây che bóng để bảo vệ cây khỏi ánh nắng gay gắt.
• Độ pH: Cây cà phê xanh lùn phát triển tốt nhất trong khoảng pH từ 5 đến 6,5. Nếu đất có độ pH thấp hơn, bà con nên bón vôi để cải thiện tính kiềm của đất.

2. Chuẩn bị trồng cà phê xanh lùn

2.1 Lựa Chọn Giống

Việc chọn giống cà phê xanh lùn đúng là bước quan trọng đầu tiên đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao. Một cây giống đạt chuẩn cần có các tiêu chí sau:

• Chiều cao: Cây giống nên có chiều cao từ 25-35 cm, thân cây mọc thẳng
• Số cặp lá: Tối thiểu 5-6 cặp lá xanh tốt, lá không bị sâu bệnh.
• Đường kính gốc: Cây phải có gốc vững chắc, đường kính khoảng 3-5 mm, rễ khỏe mạnh và không bị tổn thương.

2.2 Xử Lý Đất Trồng Cà Phê Xanh Lùn

Loại đất thích hợp nhất để trồng cà phê xanh lùn là đất tơi xốp, tầng canh tác sâu (trên 70 cm), giàu dinh dưỡng, có khả năng thoát nước tốt và độ pH từ 4.5–6.0.

Cải tạo đất tái canh

• Trường hợp trồng lại sau một vụ cà phê xanh lùn: Bà con cần cải tạo đất kỹ lưỡng, bổ sung đất sạch, mới hoặc cải thiện chất lượng đất bằng phân hữu cơ hoai mục, phân chuồng ủ hoai, phân vi sinh để tăng độ tơi xốp và hàm lượng dinh dưỡng.
• Đối với đất có tiền sử cây bị thối rễ hoặc bệnh vàng lá: Tuyệt đối không trồng cà phê ngay sau vụ trước. Thay vào đó, bà con nên luân canh ít nhất 1 vụ với các loại cây trồng khác như đậu nành, bắp, cỏ voi hoặc cây họ đậu để cải thiện cấu trúc đất, giảm áp lực sâu bệnh và phục hồi đất.

2.3 Đào Hố Trồng

Hố trồng cần được đào theo kích thước phù hợp để đảm bảo cây có không gian phát triển rễ:

• Kích thước hố: Mỗi hố cần có chiều rộng 40 cm và sâu 50 cm. Đào hố trước khi trồng ít nhất 1 tuần để đất có thời gian ổn định.
• Khoảng cách trồng: Mật độ trồng là 1.330 cây/ha, mỗi cây cách nhau khoảng 2,5m x 2,5m để tạo điều kiện thoáng mát và dễ chăm sóc.

2.4 Thiết Kế Vườn Cà Phê Xanh Lùn

Thiết kế vườn hợp lý giúp tối ưu hóa ánh sáng, quản lý nước tưới hiệu quả và hạn chế tác động của sâu bệnh:

Vườn cà phê nên được chia thành từng lô lớn khoảng 20 ha, sau đó chia nhỏ thành các lô khoảng 1 ha, bố trí song song với đường đồng mức. Điều này giúp tối ưu hóa không gian và tạo sự thuận tiện trong chăm sóc và thu hoạch.

• Thiết kế hệ thống đường đi:
  • Đường chính quanh vườn nên rộng từ 7 – 8 m, phù hợp cho xe cơ giới di chuyển, hỗ trợ quá trình vận chuyển và chăm sóc.
  • Đường phụ có chiều rộng khoảng 5 m để tiện lợi cho việc đi lại và quản lý vườn.
• Hệ thống thoát nước và chống xói mòn: Bố trí kênh thoát nước xung quanh các lô trồng để dễ dàng thoát nước vào mùa mưa. Các khu vực có độ dốc cần gia cố để tránh rửa trôi và bảo vệ hệ sinh thái đất.
• Trang thiết bị bảo vệ và cơ giới hóa:
  • Lắp đặt các trang thiết bị hỗ trợ cây chống chịu điều kiện thời tiết bất lợi, bao gồm hệ thống tưới tiêu tự động, lưới che phủ và các mô hình cơ giới hóa giúp tối ưu hóa quy trình chăm sóc, vận chuyển, và thu hoạch cây cà phê.

3. Kỹ thuật trồng cây cà phê xanh lùn

Thời Điểm Trồng: Thời điểm trồng lý tưởng cho cà phê xanh lùn là vào đầu mùa mưa. Lúc này, độ ẩm đất cao sẽ hỗ trợ cây dễ bén rễ, sinh trưởng nhanh và tiết kiệm công tưới.

Quy Trình Trồng

• Bước 1: Đào một hố nhỏ ở giữa hố trồng với đường kính khoảng 15 cm và sâu 25 cm.
• Bước 2: Xé nhẹ lớp nhựa bao quanh bầu đất để không làm tổn thương rễ.
• Bước 3: Đặt cây vào hố sao cho cây thẳng, mặt bầu ngang với mặt đất, sau đó nén đất nhẹ quanh gốc để cây không bị lung lay.
• Bước 4: Sau khi trồng, tạo một bồn đất xung quanh gốc cây để giữ nước, sau đó phủ một lớp rơm dày khoảng 20 cm, cách gốc 20 cm, rồi phủ một lớp đất mềm lên trên để giữ ẩm và ngăn cỏ dại.

4. Chăm Sóc Và Quản Lý Sâu Bệnh

4.1 Trồng Dặm

Trong quá trình trồng, một số cây có thể bị chết hoặc không phát triển tốt. Bà con nên tiến hành trồng dặm các cây bị chết sau 15 ngày để đảm bảo mật độ cây ổn định. Việc trồng dặm nên hoàn thành trước khi kết thúc mùa mưa khoảng 1,5 – 2 tháng để cây dặm có đủ thời gian thích nghi.

4.2 Làm Cỏ

Làm cỏ định kỳ giúp tránh tình trạng cỏ cạnh tranh dinh dưỡng với cây cà phê. Trong giai đoạn đầu khi cây còn nhỏ, cỏ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển của cây bằng cách lấy mất chất dinh dưỡng và nước. Bà con có thể làm cỏ bằng tay hoặc sử dụng các phương pháp làm cỏ sinh học để bảo vệ đất và hạn chế dùng thuốc hóa học.

4.3 Trồng Xen Canh Với Các Loại Cây Khác

Trồng xen canh cây cà phê với các loại cây khác giúp cải thiện độ phì nhiêu của đất và hạn chế sự phát triển của cỏ dại. Một số loại cây phù hợp để trồng xen như cây đậu, rau ăn lá. Những cây này không chỉ giúp duy trì độ ẩm và độ che phủ cho đất mà còn cung cấp thêm thu nhập phụ cho bà con.

4.4 Tạo Bồn, Tủ Gốc 

Tạo bồn và tủ gốc giúp giữ ẩm, cải thiện dinh dưỡng, giảm cỏ dại và bảo vệ rễ cây cà phê xanh lùn. Nên tạo bồn ngay sau khi trồng cà phê, kết hợp với việc vun gốc để cố định cây con.

Các Bước Thực Hiện:

• Tạo Bồn: Đào bồn rộng khoảng 1m, sâu 5-10 cm quanh gốc để giữ nước và tránh rửa trôi dinh dưỡng.
• Chuẩn Bị Nguyên Liệu Tủ Gốc: Dùng rơm, lá cây khô, trấu hoặc mùn cưa, phủ quanh gốc dày 20 cm, cách gốc khoảng 20 cm.
• Phủ Lớp Đất Nhẹ: Phủ thêm 2-3 cm đất mỏng lên lớp tủ để giữ cố định nguyên liệu, tăng hiệu quả giữ ẩm.

4.5 Kỹ Thuật Tưới Nước

Cà phê xanh lùn cần nước đủ trong suốt mùa khô. Tưới nước đều đặn theo chu kỳ 7 – 10 ngày/lần, tưới đẫm để nước thấm sâu trong đất ít nhất 20 cm. Bà con có thể áp dụng các kỹ thuật tưới tiết kiệm như tưới nhỏ giọt hoặc tưới phun mưa để đảm bảo cây nhận đủ nước mà không lãng phí tài nguyên nước.

4.6 Bón Phân Cho Cà Phê Xanh Lùn

Giai đoạn cây con (0 – 1 năm tuổi)

Trong giai đoạn đầu, cây cà phê xanh lùn tập trung phát triển bộ rễ, thân và lá. Vì vậy, cây cần được bổ sung dinh dưỡng giàu đạm (N) để thúc đẩy sinh trưởng mạnh mẽ.

• Phân bón gốc: Sử dụng NPK 30-10-10 hoặc NPK 20-20-20 để cung cấp đầy đủ đạm, lân và kali, giúp cây phát triển cân đối.
• Phân bón lá: Kết hợp phun phân bón lá Thủy Sính 20 hoặc Thủy Sính 25 để kích thích ra rễ khỏe và tăng cường sức đề kháng cho cây non.
• Bón lót: Bổ sung phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ sinh học để cải thiện độ tơi xốp và phì nhiêu cho đất.

Giai đoạn phát triển thân lá (1 – 2 năm tuổi)

Giai đoạn này, cây tập trung phát triển cành và lá nên cần lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt là đạm và lân, để thúc đẩy sinh trưởng.

• Phân bón gốc: Sử dụng NPK 20-20-20 nhằm hỗ trợ cây tạo tán và cành lá dày, khỏe.
• Phân bón lá: Phun bổ sung Thủy Sính 22 và Thủy Sính 25 để cung cấp các vi lượng cần thiết, giúp lá bóng mượt và tăng cường khả năng quang hợp.
• Lưu ý: Tưới nước đều đặn và giữ ẩm tốt cho cây trong giai đoạn này để đảm bảo cây hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả.

Giai đoạn ra hoa và tạo quả (3 – 5 năm tuổi)

Cây cà phê bước vào giai đoạn sinh sản nên cần ưu tiên dinh dưỡng giàu kali (K) và phốt pho (P) để hỗ trợ ra hoa đồng loạt và phát triển quả tốt.

• Phân bón lá: Phun thêm Thủy Sính 23 để giúp phân hóa mầm hoa, ra hoa đều đồng loạt.
• Lưu ý: Hạn chế bón thừa đạm trong giai đoạn này vì có thể kích thích sinh trưởng cành lá quá mức, làm giảm năng suất hoa và quả.

Giai chuẩn bị thu hoạch 

Khi cây bắt đầu bước vào chu kỳ cho quả ổn định, dinh dưỡng giàu kali (K) là cần thiết để tăng chất lượng hạt và làm quả chín đồng đều.

• Phân bón gốc: Sử dụng NPK 12-12-36 để bổ sung kali, giúp quả chắc, ngọt và tăng trọng lượng hạt.
• Phân bón lá: Phun thêm Thủy Sính 24 để cải thiện độ sáng màu của trái, tăng độ ngọt và chất lượng hạt nhân bên trong.
• Lưu ý: Sau thu hoạch, bón phân hữu cơ để phục hồi đất và tái tạo dinh dưỡng cho cây chuẩn bị cho vụ mới.

Lưu ý chung khi bón phân:

• Chia nhỏ lượng phân bón: Không bón tập trung một lần mà chia làm 3–4 đợt/năm, kết hợp bón thúc vào đầu, giữa và cuối mùa mưa để đảm bảo cây hấp thụ tốt.
• Tưới nước đầy đủ: Phân bón chỉ phát huy hiệu quả khi cây có độ ẩm phù hợp.
• Phân phối đều phân bón: Rải phân quanh gốc cây cách xa gốc 20–30 cm, không bón trực tiếp vào rễ để tránh gây cháy rễ.

4.7 Tạo Hình Và Tỉa Cành

Việc tạo hình cho cây cà phê xanh lùn giúp tối ưu hóa khả năng đón ánh sáng, từ đó nâng cao năng suất. Cách tạo hình phổ biến là giữ cho cây có một thân chính và các cành ngang tỏa đều xung quanh. Khi cây đạt chiều cao 80-100 cm, tiến hành hãm ngọn để kích thích phát triển cành ngang và hạn chế cây cao vượt tầm kiểm soát.

Tỉa cành định kỳ giúp cây cà phê duy trì cấu trúc tán cân đối, tạo điều kiện tốt cho quang hợp và phát triển trái:

• Tỉa cành yếu, cành gãy: Loại bỏ các cành yếu, gãy để tập trung dinh dưỡng cho các cành khỏe.
• Tỉa cành vượt: Cắt bỏ các cành mọc thẳng đứng để hạn chế tiêu hao dinh dưỡng.
• Thời điểm tỉa: Tỉa cành thường được thực hiện sau vụ thu hoạch hoặc vào đầu mùa mưa để cây có thời gian phục hồi.

4.8 Phòng chống sâu bệnh hại

Phòng chống sâu hại côn trùng: Cà phê xanh lùn tuy có khả năng kháng bệnh tốt, nhưng vẫn dễ bị tấn công bởi các loại sâu hại phổ biến như rệp sáp, sâu đục thân, mọt đục cành

• Sử dụng thuốc phòng trừ côn trùng:
  • Emamectin (PRODIFE’S 8WG – Thủy Sính): Đặc trị rệp sáp, sâu đục thân bằng cách tác động vào hệ thần kinh của côn trùng, khiến chúng chết nhanh chóng trong vài giờ.
  • Dinotefuran + Pymetrozine (CHESSIN 600WP – Thủy Sính): Diệt côn trùng hiệu quả và kéo dài tác dụng bảo vệ.

Phòng nấm bệnh hại: Cà phê xanh lùn dễ mắc các bệnh do nấm như nấm hồng, gỉ sắt và khô cành, khô quả

• Sử dụng thuốc phòng trừ nấm bệnh:
  • Difenoconazole (AMICOL 360 EC): Phòng ngừa và trị bệnh nấm hiệu quả, đặc biệt là nấm hồng và khô cành.
  • Copper Hydroxide (CHAPAON 770WP): Diệt nấm gây bệnh và ngăn ngừa sự tái phát nhờ cơ chế xâm nhập nhanh và triệt để.

Hy vọng rằng những hướng dẫn chi tiết trong bài sẽ là nguồn tài liệu hữu ích, giúp bà con phát triển vườn cà phê xanh lùn bền vững, đạt hiệu quả kinh tế cao. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây cà phê xanh lùn, bà con đừng ngần ngại liên hệ với Thủy Sinh để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ tận tình. Chúc bà con thành công trong vụ mùa sắp tới!