Nhận biết cây bị ngộ độc dinh dưỡng và cách xử lý kịp thời

Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao cây trồng của mình bỗng dưng héo úa, lá vàng úa dù đã được chăm sóc kỹ lưỡng? Có thể cây trồng của bạn đang gặp phải tình trạng ngộ độc dinh dưỡng. Vậy, ngộ độc dinh dưỡng ở cây trồng là gì? Tại sao cây trồng lại bị ngộ độc dinh dưỡng, và làm thế nào để nhận biết cũng như xử lý hiệu quả tình trạng này? Xem ngay bài viết dưới đây của Thủy Sính để có câu trả lời

1. Ngộ độc dinh dưỡng cây trồng là gì?

Ngộ độc dinh dưỡng ở cây trồng là tình trạng cây tiếp nhận một lượng lớn dưỡng chất không cần thiết hoặc vượt mức hấp thụ, dẫn đến tích tụ các chất gây hại trong các mô thực vật. Khi cây không thể xử lý hết lượng dinh dưỡng được cung cấp, những chất này gây “quá tải” cho hệ thống của cây, làm tổn thương rễ và ảnh hưởng đến quá trình phát triển tự nhiên.

Hiện tượng ngộ độc dinh dưỡng có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào của cây, và nếu không được khắc phục kịp thời, có thể dẫn đến giảm năng suất và thậm chí làm chết cây.

Khi bị ngộ độc dinh dưỡng, rễ cây thường là bộ phận chịu ảnh hưởng đầu tiên, do phải tiếp xúc trực tiếp với phân bón. Điều này dẫn đến suy giảm khả năng hút nước và chất dinh dưỡng của rễ, làm cây chậm phát triển, vàng lá, và dễ bị sâu bệnh tấn công. Kết quả là cây trồng sẽ yếu ớt, giảm năng suất, và chất lượng nông sản cũng giảm theo.

2. Dấu hiệu nhận biết cây bị ngộ độc dinh dưỡng

Để nhận biết cây trồng có đang bị ngộ độc dinh dưỡng hay không, bà con cần quan sát kỹ những thay đổi bất thường trên các bộ phận của cây. Dưới đây là một số dấu hiệu điển hình:

Biểu hiện trên lá:

• Cháy xém: Mép lá hoặc đầu lá chuyển sang màu nâu, khô và giòn. 
• Biến dạng: Lá xoắn, cong queo, hoặc xuất hiện đốm bất thường.
• Vàng lá: Lá chuyển vàng, đặc biệt ở gân lá hoặc mép lá. 
• Rụng lá: Cây rụng lá nhiều bất thường. 

Rễ phát triển kém: Hệ rễ kém phát triển, ít rễ non, rễ bị thối hoặc đầu rễ bị đen.

Cây còi cọc, chậm phát triển: Cây bị ngộ độc dinh dưỡng thường phát triển chậm, không đạt chiều cao hay độ xanh tươi như cây khỏe mạnh cùng loại. Lá có thể nhỏ, thân cứng và còi cọc hơn so với bình thường

3. Các loại ngộ độc dinh dưỡng phổ biến ở cây trồng

Ngộ độc dinh dưỡng ở cây trồng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là những trường hợp phổ biến gây ngộ độc dinh dưỡng mà bà con thường gặp phải:

• Bón phân sai hàm lượng dinh dưỡng: Mỗi loại cây trồng đều có nhu cầu dinh dưỡng riêng. Việc bón phân không đúng loại, sai liều lượng hoặc tỷ lệ các chất dinh dưỡng  (N, P, K…) có thể dẫn đến tình trạng dư thừa một số chất, gây ngộ độc cho cây. Ví dụ,  cây trồng cần nhiều đạm (N) trong giai đoạn sinh trưởng mạnh về thân lá, nhưng nếu bón quá nhiều đạm trong giai đoạn ra hoa, kết quả sẽ khiến cây phát triển thân lá quá mức,  ảnh hưởng đến quá trình hình thành hoa và quả.
• Không cân đối hàm lượng dinh dưỡng: Ngộ độc dinh dưỡng cũng có thể xảy ra khi có sự mất cân đối giữa các chất dinh dưỡng trong đất.  Sự hiện diện của một số chất có thể ức chế khả năng hấp thụ các chất khác, gây ra tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng, mặc dù lượng phân bón cung cấp có thể chưa dư thừa. Ví dụ,  lượng kẽm (Zn) trong đất có thể đầy đủ, nhưng việc lạm dụng phân ure có thể khiến cây trồng khó hấp thụ kẽm từ đất.  Khi đó,  cây sẽ có biểu hiện thiếu kẽm mặc dù kẽm không thiếu trong đất.
• Bón phân quá nhiều: Bón phân với liều lượng quá lớn, nhất là các loại phân vô cơ, có thể làm tăng nồng độ muối trong đất. Nồng độ này cao đến mức gây “cháy rễ”, khiến rễ mất khả năng hút nước và dinh dưỡng, làm cây khô héo và kém phát triển. Bên cạnh đó,  khi sử dụng phân hữu cơ quá mức, đặc biệt trong điều kiện đất thiếu oxy, rễ cây sẽ bị “ngợp” do không thể hấp thụ oxy đủ để phát triển. Đây là nguyên nhân làm suy yếu hệ thống rễ và dễ dàng dẫn đến bệnh tật
• Bón phân hữu cơ chưa hoai mục: Phân hữu cơ chưa hoai mục có thể chứa các mầm bệnh, nấm hại gây ra tổn thương cho rễ và làm giảm khả năng hấp thụ oxy của cây, dẫn đến ngộ độc.

4. Cách xử lý ngộ độc dinh dưỡng cho cây

Khi phát hiện cây có dấu hiệu ngộ độc dinh dưỡng, việc xử lý nhanh chóng và đúng cách là rất quan trọng để cứu cây và giảm thiểu thiệt hại. Dưới đây là các bước xử lý cụ thể cho từng trường hợp ngộ độc:

4.1 Xử lý ngộ độc do phân hữu cơ

• Cào bỏ lớp phân hữu cơ trên mặt đất: Nếu ngộ độc do bón quá nhiều phân hữu cơ, hãy cào nhẹ và loại bỏ lớp phân trên bề mặt đất xung quanh gốc cây để hạn chế tiếp xúc giữa rễ và lượng phân thừa.
• Tưới nước sạch: Ngay khi phát hiện cây có dấu hiệu ngộ độc phân hữu cơ, tưới nước sạch đều đặn để làm loãng lượng phân trong đất và giảm nồng độ độc hại.
• Kích thích rễ phát triển trở lại: Sử dụng các loại phân bón rễ chuyên dụng như Thủy Sính 13 hoặc các chế phẩm Amino để kích thích rễ phục hồi và phát triển khỏe mạnh hơn, giúp cây nhanh chóng lấy lại khả năng hấp thụ dinh dưỡng.

4.2 Xử lý ngộ độc do phân bón hóa học

• Tưới đẫm nước để pha loãng phân: Đối với ngộ độc từ phân bón hóa học, bà con cần tưới nước thật đẫm vào đất quanh gốc cây để giảm nồng độ muối. Việc tưới đẫm giúp rửa trôi bớt lượng phân bón thừa trong đất và giảm áp lực thẩm thấu ngược tại rễ cây.
• Bón phân để cải thiện đất: Bà con tiến hành phun Thủy Sính 25 bổ sung các vi lượng thiết yếu cho đất như Mangan (Mn), Kẽm (Zn), Đồng (Cu), Sắt (Fe) ..kích thích hoạt động của các vi sinh vật có lợi trong đất giúp giảm độc tính của các chất hóa học còn tồn đọng trong đất
• Bổ sung gel tưới amino: Các sản phẩm này giúp làm dịu cây, kích thích rễ và hệ vi sinh vật đất phát triển trở lại, từ đó tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cây. Amino đặc biệt có tác dụng hỗ trợ cây trong các điều kiện khắc nghiệt, giúp cây hồi phục nhanh chóng.
• Kiểm tra độ pH và điều chỉnh nếu cần thiết: Đối với những vùng đất bị ngộ độc nghiêm trọng, kiểm tra độ pH là cần thiết. Nếu pH không phù hợp, bà con có thể dùng vôi hoặc các chất điều chỉnh pH để đưa đất về mức trung tính.

Ngộ độc dinh dưỡng là một vấn đề quan trọng mà người nông dân cần nắm rõ trong quá trình canh tác. Hy vọng bài viết này đã cung cấp những kiến thức hữu ích để bà con có thể áp dụng vào thực tế sản xuất nông nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả kinh tế trong canh tác. Nếu bà con cần thêm thông tin hoặc tư vấn cụ thể về cách bón phân và xử lý ngộ độc dinh dưỡng, hãy liên đội ngũ chuyên gia của Thủy Sính. Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ, tư vấn miễn phí giúp bà con tìm ra phương pháp chăm sóc cây trồng phù hợp nhất.