3 bước xử lý mọ̣t đục quả hại cà phê hiệu quả, giảm thiệt hại

Bạn có biết rằng chỉ một loại côn trùng nhỏ có có thể phá hoại nguyên vườn cà phê nhà bạn? Đó chính là mọt đục quả cà phê, một trong những sâu hại nguy hiểm nhất, khiến năng suất giảm mạnh và hạt cà phê mất giá trị. Nhưng làm sao để nhận biết được chúng? Chúng gây hại ra sao, và cách nào để bảo vệ vườn cà phê khỏi loài mọt này? Hãy cùng Thủy Sính khám phá bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về mọ̣t đục quả hại cà phê và áp dụng những giải pháp phòng trừ hiệu quả nhất nhé!

1. Giới thiệu về mọ̣t đục quả hại cà phê

1.1 Mọt đục quả cà phê là gì?

Mọt đục quả cà phê có tên khoa học là Hypothenemus hampei, thường được gọi là bọ cánh cứng nhỏ. Đây là loài côn trùng gây hại chủ yếu trong các vườn cà phê vào giai đoạn cây ra quả. Mọt không chỉ tấn công quả đang phát triển mà còn tồn tại trong các quả khô hoặc rụng, chờ điều kiện thuận lợi để tiếp tục gây hại. 

1.2 Vòng đời mọt đục quả cà phê

Mọt đục quả cà phê có vòng đời kéo dài từ 43 đến 45 ngày, bao gồm 4 giai đoạn phát triển như sau:

• Giai đoạn trứng: Mọt cái đẻ từ 70-80 trứng bên trong quả cà phê. Sau khoảng 6-11 ngày, trứng sẽ nở thành sâu non.
• Giai đoạn ấu trùng (sâu non): Ấu trùng phát triển bên trong quả cà phê, ăn phần nhân và gây hại trực tiếp đến chất lượng hạt. Thời gian phát triển của sâu non kéo dài từ 14-28 ngày, tùy thuộc vào điều kiện môi trường.
• Giai đoạn nhộng: Sau khi hoàn thành giai đoạn ấu trùng, sâu non hóa nhộng bên trong quả. Giai đoạn này kéo dài khoảng 7-15 ngày, trong đó nhộng sẽ hoàn thiện cấu trúc cơ thể để chuẩn bị trưởng thành.
• Giai đoạn trưởng thành: Mọt trưởng thành là bọ cánh cứng nhỏ và phần đầu gục xuống. Mọt cái có màu đen bóng, dài 1.5-2mm có cánh màng giúp chúng di chuyển và đẻ trứng trên các quả cà phê. Mọt đực nhỏ hơn, dài khoảng 1mm, màu nâu đen, không có cánh màng và chủ yếu đóng vai trò hỗ trợ sinh sản trong các quả bị xâm nhập.

1.3 Đặc điểm gây hại của mọt đục cành cà phê

Mọt đục quả cà phê là loài gây hại quanh năm và có khả năng thích nghi tốt với nhiều điều kiện môi trường. Sau khi kết thúc vụ thu hoạch, mọt thường trú ngụ trong các quả khô còn sót lại trên cây hoặc rơi xuống đất. Trong mùa mưa, chúng tiếp tục xâm nhập vào các quả xanh già và quả chín, gây tổn thất lớn.

Mọt đục quả có thể tấn công  cả quả khô trong kho bảo quản nếu hạt chưa được phơi khô kỹ lưỡng và độ ẩm còn cao (trên 13%). Đây là lý do khiến chúng trở thành loài gây hại nguy hiểm không chỉ trong sản xuất mà cả trong quá trình bảo quản.

2. Triệu chứng gây hại ở mọt đục quả cà phê

Khi mọt đục quả cà phê xâm nhập và gây hại, có thể nhận biết qua các triệu chứng sau:

• Quả bị đục lỗ: Bề mặt quả xuất hiện những lỗ nhỏ, thường có dạng tròn và sâu, là dấu hiệu mọt cái đục lỗ để đẻ trứng.
• Mất nhân hạt: Phần nhân bên trong hạt bị ăn mòn hoặc rỗng, làm giảm trọng lượng và chất lượng cà phê.
• Quả rụng sớm: Các quả bị mọt tấn công dễ rụng trước khi đạt độ chín, gây tổn thất năng suất.
• Nấm mốc phát triển: Lỗ đục tạo điều kiện cho nấm mốc xâm nhập, làm quả dễ bị thối trong quá trình bảo quản.

>>> Theo dõi các biểu hiện của mọt đục cành gây hại cà phê

3. Tác hại của mọt đục quả cà phê.

Giảm năng suất: Mọt tấn công và đục lỗ trên quả cà phê để đẻ trứng. Sâu non sau khi nở ăn phần phôi nhũ hạt, làm hạt bị rỗng và chuyển màu đen. Quả bị mọt tấn công thường rụng sớm, dẫn đến giảm số lượng quả thu hoạch.

Giảm chất lượng hạt: Khi tách vỏ, hạt cà phê bị mọt đục mất một phần hoặc toàn bộ nhân, ảnh hưởng đến trọng lượng và chất lượng hạt. Những hạt này không đạt tiêu chuẩn chất lượng, bị thương lái ép giá hoặc khó bán ra thị trường, gây sụt giảm nghiêm trọng đến giá trị thành phẩm.

Khó khăn trong bảo quản sau thu hoạch: Trong quá trình bảo quản, nếu hạt không được phơi khô kỹ, mọt vẫn tiếp tục phá hủy gây hư hại và giảm chất lượng sản phẩm.

4. Phương pháp phòng và xử lý mọ̣t đục quả hại cà phê

4.1 Xử lý cây cà phê bị mọt đục quả tấn công cà phê

Nếu bà con phát hiện vườn cà phê bị mọt đục cành tấn công, bà con nên lập tức thực hiện ngay các bước xử lý sau:

Bước 1: Kiểm tra và loại bỏ quả bị nhiễm:

• Thu gom toàn bộ quả khô, quả rụng dưới gốc và trên cây bị mọt tấn công.
• Tiêu hủy các quả bị nhiễm bằng cách đốt hoặc chôn sâu để ngăn chặn sự lây lan của mọt.
• Nếu hạt đã bị mọt tấn công, phân loại và loại bỏ hạt hỏng trước khi bảo quản.
• Loại bỏ cành khô, quả rụng và cây dại xung quanh vườn để giảm nơi trú ẩn của mọt.

Bước 2: Sử dụng biện pháp hóa học

Bà con tiến hành xử lý mọt bằng sản phẩm thuốc Ledan 95SP với hoạt chất Cartap Hydrochloride là giải pháp hiệu quả trong việc tiêu diệt mọt đục quả. Nhờ cơ chế tác động đa dạng gồm tiếp xúc, vị độc, xông hơi và khả năng lưu dẫn mạnh, thuốc có thể tiêu diệt mọt ngay cả khi chúng ẩn sâu bên trong quả cà phê. Để đạt hiệu quả tối ưu và ngăn ngừa sự lây lan, cần tập trung xử lý tại những khu vực cây bị mọt tấn công nghiêm trọng.

Bước 3: Kiểm tra định kỳ và theo dõi

• Theo dõi tình hình sau khi xử lý để đảm bảo mọt không tái phát. 
• Kiểm tra định kỳ các cây còn lại trong vườn để phát hiện sớm nếu có dấu hiệu mới của mọt. 
• Thường xuyên kiểm tra kho bảo quản để phát hiện sớm mọt và có biện pháp xử lý kịp thời, tránh thiệt hại lớn

4.2 Phòng trừ mọ̣t đục quả hại cà phê

Thu gom và xử lý: Nhặt sạch quả khô, quả rụng trong vườn, đặc biệt là sau vụ thu hoạch, đem ra ngoài vườn tiêu hủy hoặc đốt để loại bỏ nguồn trú ẩn của mọt. Thu hoạch quả đúng thời điểm, tránh để quả chín già hoặc rụng trên cây.

Thường xuyên thăm vườn: Thực hiện kiểm tra vườn cà phê thường xuyên để phát hiện mọt đục quả càng sớm càng tốt, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.

Tỉa cành, tạo tán: Cắt tỉa cây thường xuyên để ánh sáng và không khí lưu thông tốt, giảm độ ẩm – môi trường lý tưởng cho mọt sinh sôi.

Quản lý dinh dưỡng cho cây: Sử dụng phân hữu cơ để cải thiện đất và tăng sức khỏe tổng thể cho cây. Cân đối lượng phân bón, tránh bón dư đạm hoặc lạm dụng phân hóa học vì cây suy yếu sẽ dễ bị mọt tấn công.

Bảo quản hạt sau thu hoạch: Phơi hạt cà phê đạt độ khô tiêu chuẩn, đảm bảo độ ẩm dưới 13% để ngăn ngừa mọt phát triển trong quá trình lưu trữ.

Mọt đục quả cà phê là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cà phê. Việc áp dụng các biện pháp phòng trừ hiệu quả không chỉ giúp bà con bảo vệ mùa màng mà còn giảm thiểu chi phí và nâng cao giá trị kinh tế của sản phẩm. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối ưu, mỗi vườn cây cần có giải pháp phù hợp với tình trạng cụ thể.

Thuỷ Sinh với kinh nghiệm lâu năm trong cung cấp phân bón và giải pháp kỹ thuật nông nghiệp, sẵn sàng hỗ trợ bà con tư vấn chuyên sâu về cách phòng trừ mọt đục quả cà phê. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua website của Thuỷ Sinh để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất, đảm bảo vụ mùa của bạn luôn đạt năng suất cao