3 bước xử lý rệp vảy xanh hại cà phê đơn giản, dễ dàng thực hiện

Vườn cà phê xanh tốt bỗng trở nên héo úa, xuất hiện nấm muội đen và nấm hồng, bạn có bao giờ tự hỏi nguyên nhân đến từ đâu? Rất nhiều nông dân đã gặp phải tình trạng này mà không hề hay biết thủ phạm chính là rệp vảy xanh. Nếu không nhận biết sớm và xử lý kịp thời, rệp vảy xanh có thể khiến vườn cây của bạn tổn thất nghiêm trọng. Bài viết này của Thủy Sính sẽ cung cấp thông tin hữu ích về cách phòng và xử lý loại rệp nguy hiểm này.

1. Tìm hiểu về rệp vảy xanh hại cà phê

Rệp vảy xanh (tên khoa học: Coccus viridis) là loài côn trùng có kích thước nhỏ, hình dáng  chữ nhật góc lượn tròn, mình dẹt và mềm, dài khoảng 2-3 mm.

Thân màu xanh nhạt dễ hòa lẫn với màu lá, giúp chúng dễ dàng ngụy trang. Đặc biệt, trên lưng của rệp có các đốm nâu đen, sắp xếp thành hình chữ ‘U’ hoặc ‘V’ không đồng đều, giúp phân biệt loài rệp này với các loài rệp khác. 

Vòng đời của rệp: Rệp vảy xanh trải qua ba giai đoạn chính là trứng, ấu trùng và trưởng thành.

• Giai đoạn trứng: Rệp vảy xanh cái đẻ trứng thành từng đợt, mỗi lần có thể đẻ từ 500-600 trứng. Trứng được ấp dưới bụng mẹ và nở rất nhanh, thường chỉ sau vài giờ.
• Giai đoạn ấu trùng: Sau khi nở, ấu trùng non bắt đầu tìm kiếm vị trí bám trên lá hoặc cành cà phê để hút dinh dưỡng. Giai đoạn ấu trùng kéo dài từ 4-6 tuần, trong thời gian này chúng sẽ trải qua 3 lần lột xác để phát triển thành rệp trưởng thành.
• Giai đoạn trưởng thành: Khi trưởng thành, rệp cái không có cánh và chân không phát triển nhiều, cho phép chúng bám chắc vào cây. Rệp trưởng thành có thể sống từ 2-5 tháng, tiếp tục sinh sản và gây hại, tạo ra một vòng đời mới cho thế hệ rệp tiếp theo.

Tập tính và điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của rệp

Chúng có xu hướng sinh trưởng mạnh mẽ vào những tháng khô hoặc đầu mùa mưa, đặc biệt khi thời tiết xen kẽ giữa nắng và mưa. Những điều kiện thời tiết bất ổn, với lượng mưa lớn và độ ẩm cao, tạo ra môi trường lý tưởng cho sự phát triển của rệp. Trong giai đoạn này, nếu không được kiểm soát, số lượng rệp vảy xanh sẽ tăng nhanh chóng và lan rộng khắp vườn cây. 

Cách thức rệp tấn công lá và quả cà phê

Rệp vảy xanh tấn công các bộ phận non của cây cà phê, đặc biệt là lá non, chồi non và quả non, bằng cách chích hút nhựa cây. Việc này làm cây mất dinh dưỡng, khiến lá héo, quả bị biến dạng và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của cây. Đặc biệt, chất thải của rệp tạo thành lớp màng dính, không chỉ làm giảm khả năng quang hợp của lá mà còn thu hút nấm mốc và các loại mầm bệnh khác phát triển.

Rệp vảy xanh còn hình thành mối quan hệ cộng sinh với kiến. Chúng tiết ra các mật ngọt làm thức ăn cho kiến, và ngược lại, kiến bảo vệ rệp khỏi các loài thiên địch. Đôi khi, kiến còn giúp vận chuyển rệp sang các cây khác, khiến rệp lây lan nhanh hơn trong vườn. Ngoài ra, các yếu tố tự nhiên như gió, nước mưa, và cả các dụng cụ lao động cũng có thể làm rệp lây lan rộng khắp, gây khó khăn cho việc kiểm soát.

2. Tác hại của rệp vảy xanh trên cà phê

Rệp vảy xanh gây ra hàng loạt tác hại nghiêm trọng cho cây cà phê, làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và năng suất của cây:

Lá cây: Rệp chích hút dinh dưỡng từ các lá non, khiến lá chuyển sang màu vàng, dễ bị héo và rụng. Khi lá không quang hợp đủ, cây sẽ bị suy yếu và chậm phát triển.

Nấm muội đen và nấm hồng phát triển: Chất thải của rệp vảy xanh thu hút các loại nấm như nấm muội đen và nấm hồng, làm che phủ lá, cản trở quá trình quang hợp và khiến cây càng thêm suy yếu.

Giảm năng suất và chất lượng quả: Vườn cà phê bị rệp tấn công sẽ có năng suất và chất lượng quả kém, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của người trồng. Quả non có thể rụng sớm hoặc bị biến dạng, không đạt tiêu chuẩn để thu hoạch. 

3. Biện pháp phòng trừ rệp vảy xanh hại cà phê

3.1 Biện pháp hóa học trừ rệp vảy xanh hại cà phê

Trong trường hợp rệp phát triển quá mạnh và các biện pháp khác không hiệu quả, cần sử dụng thuốc hóa học. Tuy nhiên, việc này phải được thực hiện đúng cách và đúng liều lượng để tránh ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe.

Bước 1: Loại bỏ cành nhiễm bệnh 

Nếu phát hiện cây bị nhiễm rệp quá nặng, bà con cắt tỉa các cành, lá bị nhiễm rệp nặng. Thu gom và tiêu hủy các phần cây bị nhiễm để tránh rệp lây lan. Dọn sạch lá khô, cỏ dại và rác hữu cơ quanh gốc cây để giảm nơi trú ngụ của rệp và kiến. Sử dụng bẫy keo dính hoặc các biện pháp hóa học để loại bỏ kiến, vì chúng bảo vệ và giúp rệp lây lan.

Bước 2: Phun nước áp lực cao 

Sử dụng máy phun nước áp lực cao để xịt rửa toàn bộ cây, tập trung vào mặt dưới lá và nơi rệp tập trung. Điều này giúp loại bỏ một phần lớn rệp trưởng thành và ấu trùng cũng như làm sạch lớp muội đen do nấm phát triển từ chất bài tiết của rệp, giúp cây dễ hấp thụ thuốc hơn.

Bước 3: Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật 

Chọn các loại thuốc trừ sâu hại có hoạt chất như Cartap Hydrochloride (có trong sản phẩm LEDAN 95SP) kết hợp cùng hoạt chất Dinotefuran + Pymetrozine (có trong sản phẩm CHESSIN 600WP). Phun đều và ướt đẫm toàn bộ tán lá, đặc biệt là mặt dưới của lá – nơi rệp thường trú ngụ. Phun vào sáng sớm hoặc chiều tối để tránh ánh nắng gay gắt.

Phun lần 2: Thực hiện phun lần thứ 2 sau 10 – 15 ngày để tiêu diệt hoàn toàn rệp trưởng thành cũng như trứng và ấu trùng còn xót lại.

Lưu Ý Khi Phun Thuốc Phòng Trừ Rệp Vảy Xanh

• Lựa chọn thời điểm phun thuốc: Phun thuốc vào sáng sớm hoặc chiều tối khi nhiệt độ thấp, tránh phun vào giữa trưa nắng gắt vì thuốc có thể bay hơi nhanh, giảm hiệu quả và gây hại cho cây. Ngoài ra, thời điểm đầu mùa mưa là lúc thích hợp nhất để tiến hành phun phòng ngừa rệp, vì đây là giai đoạn chúng sinh sôi mạnh mẽ.
• Tuân thủ liều lượng và cách pha thuốc: Pha thuốc trừ sâu theo đúng liều lượng khuyến cáo từ nhà sản xuất, tránh pha quá đậm đặc hoặc quá loãng. 
• An toàn khi phun thuốc: Trang bị đầy đủ bảo hộ như khẩu trang, găng tay, và áo dài tay để tránh tiếp xúc với thuốc trực tiếp. Sau khi phun, rửa sạch dụng cụ và tránh tiếp xúc với vườn trong khoảng thời gian yêu cầu để đảm bảo an toàn.

3.2 Biện pháp canh tác phòng rệp vảy xanh hại cà phê

Vệ sinh vườn thường xuyên: Loại bỏ lá rụng, cành khô và cỏ dại xung quanh gốc cây nhằm phá vỡ môi trường sinh sống của rệp cũng như làm giảm nơi ẩn nấp của kiến.

Bón phân cân đối và đầy đủ: Sử dụng phân hữu cơ kết hợp với phân vi sinh để cây khỏe mạnh hơn, tăng cường sức đề kháng chống lại các loại sâu bệnh, đặc biệt là rệp vảy xanh. Nên sử dụng phân bón lá để cung cấp thêm dinh dưỡng cho cây, giảm tác động của rệp lên cây.

Tỉa cành định kỳ: Loại bỏ các cành bị rệp tấn công nặng và tỉa bớt các cành già để cải thiện độ thông thoáng cho cây hạn chế rệp lây lan và tăng khả năng tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên.

Tưới nước đúng cách: Tưới nước định kỳ và hợp lý để giảm sự phát triển của rệp. Hạn chế tưới nước vào buổi chiều tối, đặc biệt trong mùa mưa, vì độ ẩm cao vào ban đêm là điều kiện thuận lợi cho rệp sinh sôi.

Kiểm soát kiến: Kiến có mối quan hệ cộng sinh với rệp, giúp rệp lây lan. Do đó, cần kiểm soát kiến trong vườn bằng cách dọn cỏ, phá tổ kiến và sử dụng các biện pháp sinh học hoặc hóa học phù hợp.

Sử dụng thiên địch tự nhiên: Tạo điều kiện cho các loài thiên địch của rệp vảy xanh phát triển, bao gồm bọ rùa, ong ký sinh và một số loại nấm tự nhiên có thể kiểm soát số lượng rệp.

Sử dụng nấm ký sinh: Một số loại nấm như Lecanicillium lecanii và Beauveria bassiana, nấm xanh, nấm trắng có khả năng ký sinh trên rệp vảy xanh, làm giảm số lượng rệp mà không gây hại cho cây. 

Giảm mật độ trồng hợp lý: Mật độ trồng cây cần được duy trì vừa phải để tạo không gian thông thoáng. Việc này giúp ánh sáng mặt trời xuyên qua tán cây dễ dàng hơn, làm giảm độ ẩm – yếu tố kích thích sự phát triển của rệp vảy xanh.

Rệp vảy xanh là một trong những mối đe dọa lớn đối với năng suất và chất lượng vườn cà phê nếu không được kiểm soát kịp thời. Tuy nhiên, với những thông tin trên bà con hòa toàn có thể xử lý triệt để sau vài ngày, Để được tư vấn chi tiết hơn và chọn lựa các sản phẩm phù hợp trong việc phòng trừ rệp vảy xanh, bà con có thể liên hệ trực tiếp với Thủy Sinh – đơn vị chuyên cung cấp các giải pháp dinh dưỡng và bảo vệ thực vật hiệu quả cho cây trồng.