Kỹ thuật trồng tiêu trên trụ sống nhiều chủ vườn áp dụng

Trồng hồ tiêu trên cây trụ sống đang trở thành một phương pháp canh tác được ưa chuộng tại Việt Nam. Bên cạnh việc bảo vệ môi trường và giảm chi phí, cây trụ sống còn tạo điều kiện cho cây tiêu phát triển bền vững hơn. Trong bài viết này, Thủy Sính sẽ hướng dẫn bạn kỹ thuật trồng tiêu trên cây trụ sống hiệu quả nhất.

1.  Lựa Chọn Cây Trụ Sống

Lựa chọn cây trụ sống thích hợp là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong kỹ thuật trồng hồ tiêu trên trụ sống. Cây trụ sống đóng vai trò làm giá đỡ cho cây tiêu leo bám, đồng thời tạo môi trường sinh trưởng ổn định và bền vững. Dưới đây là một số loại cây trụ sống phổ biến cùng ưu, nhược điểm của chúng:

Những loại cây trên là sự lựa chọn hàng đầu cho vườn tiêu nhờ vào khả năng phát triển nhanh, tạo bóng mát và bảo vệ cây tiêu khỏi gió lớn. Tuy nhiên, người trồng nên cân nhắc kỹ để lựa chọn cây trụ sống phù hợp với điều kiện địa hình và thổ nhưỡng của vùng trồng.

2. Xử Lý Đất Trước Khi Trồng

Xử lý mầm bệnh trong đất bằng cách sử dụng vôi bột với tỷ lệ 1-2 kg vôi/m², rải đều và để đất phơi nắng từ 10-15 ngày giúp diệt khuẩn, cân bằng độ pH và cải thiện cấu trúc đất.

3. Đào Hố Trồng Tiêu

Đào hố đúng cách là yếu tố quan trọng để cây tiêu phát triển mạnh mẽ. Hố trồng cần phải đảm bảo đủ không gian cho rễ tiêu phát triển.

• Đào hố hai bên trụ tạm: Đào hai hố đối xứng hai bên trụ tạm. Mỗi hố sẽ trồng một dây tiêu hoặc một bầu tiêu. Mỗi hố nên có kích thước 40cm x 40cm x 50cm. Mép hố cách trụ tạm khoảng 10-15cm, và vị trí đặt bầu tiêu cách trụ sống từ 40-50cm để cây có đủ không gian phát triển.

• Đào hố chung: Nếu điều kiện cho phép, bạn có thể đào một hố lớn hơn với kích thước 60cm x 60cm x 50cm để trồng hai dây tiêu hoặc hai bầu tiêu cùng một lúc, giúp tiết kiệm không gian và thuận tiện cho việc chăm sóc.

4. Bón Phân Lót

Bón phân đúng cách giúp đảm bảo cây tiêu nhận đủ dưỡng chất ngay từ giai đoạn đầu.

• Phân chuồng: Mỗi hố cần bón lót từ 10-20kg phân chuồng đã ủ hoai để tránh gây hại cho rễ cây tiêu.
• Phân lân và vôi bột: Thêm vào 0,2-0,5kg phân lân và 0,2-0,3kg vôi bột cho mỗi hố. Những loại phân này giúp cải thiện độ phì nhiêu của đất và giúp đất khử trùng, tạo điều kiện thuận lợi cho cây tiêu phát triển.
• Trộn đều phân và đất mặt: Sau khi bón phân, cần trộn đều phân chuồng, phân lân và vôi bột với đất mặt. Đảm bảo rằng đất được lấp kỹ lưỡng sau khi bón phân để dưỡng chất lan tỏa đều khắp vùng rễ của cây tiêu.

5.  Buộc Dây Tiêu

• Buộc dây cho tiêu trồng bằng dây thân: Sau khoảng 1-2 tháng kể từ khi trồng, hom tiêu sẽ mọc ra 1-2 cành tược. Khi tược bắt đầu leo lên trụ, bạn cần buộc dây vào trụ ngay lập tức để đảm bảo cành tược có chỗ bám chắc. Dây cần buộc chắc chắn nhưng không quá chặt để tránh làm tổn thương cây. Buộc dây liên tục giúp tiêu bám vững vào trụ tạm và phát triển cành ác.
• Buộc dây cho tiêu trồng bằng dây lươn: Dây lươn không ra cành ác ngay mà cần thời gian phát triển. Tuy nhiên, việc buộc dây vẫn phải được thực hiện đều đặn. Khoảng 10 tháng đến 1 năm sau khi trồng, khi dây lươn đã leo lên độ cao từ 1,2 – 1,5m, cành ác mới bắt đầu xuất hiện. Việc buộc dây cần diễn ra thường xuyên, từ 7-10 ngày/lần, để hỗ trợ cây trong giai đoạn phát triển ban đầu.
• Giữ khoảng cách và lựa chọn dây buộc: Khi buộc dây, cần đảm bảo dây buộc lỏng để thân tiêu có không gian phát triển thoải mái, tránh bị siết chặt. Lựa chọn dây buộc bằng nilon hoặc vải để tránh làm tổn thương thân cây và rễ

6. Tạo Hình Và Nuôi Thân

6.1 Tạo Hình Và Nuôi Thân Cho Tiêu Trồng Bằng Dây Thân

Dây thân có đặc điểm phát triển nhanh, cho cành ác sớm, nên việc tạo hình và nuôi thân cần thực hiện cẩn thận ngay trong năm đầu tiên sau khi trồng.

• Thời gian và cách cắt ngang dây thân: Sau 1 năm trồng, khi dây tiêu đã phát triển lên độ cao hơn 1,5m trên trụ tạm, bạn tiến hành cắt ngang dây thân cách mặt đất khoảng 25-30cm. Mục đích của việc cắt này là để tạo ra các dây thân chính khỏe mạnh và phát triển bộ khung cho cây tiêu.
• Phát triển dây thân chính: Sau khi cắt ngang, từ vị trí cắt sẽ mọc lên các dây thân chính. Chọn giữ lại 3-5 dây thân khỏe mạnh nhất và buộc vào trụ tạm. Khi cây trụ sống đạt đường kính 3-4cm và cao khoảng 3-3,5m, chỉ nên buộc 1-2 dây thân vào trụ sống để tránh làm hạn chế sự phát triển của cây trụ.
• Chuyển dây tiêu từ trụ tạm sang trụ sống: Khi cây trụ sống đủ lớn, bạn chuyển dần dây tiêu từ trụ tạm sang trụ sống để cây tiếp tục phát triển. Khi cây trụ sống đạt độ cao khoảng 5m, tiến hành hãm ngọn để dễ dàng quản lý và thu hoạch.
• Chăm sóc và tỉa cành: Tỉa các mầm dây thân yếu và giữ lại các dây thân chính khỏe mạnh. Tỉa bớt các cành lá để bộ khung của cây tiêu gọn gàng và dễ chăm sóc.

6.2 Tạo Hình Và Nuôi Thân Cho Tiêu Trồng Bằng Dây Lươn

Dây lươn phát triển chậm hơn và không ra cành ác ngay, nên phương pháp đôn dây sẽ được áp dụng để khuyến khích cây phát triển cành ác sau một thời gian leo bám.

• Thời điểm đôn dây: Biện pháp đôn dây được áp dụng vào năm thứ hai sau khi trồng (sau 12-13 tháng). Khi dây lươn leo lên được 1-1,2m và bắt đầu ra nhánh ác ở ngọn, bạn tiến hành đôn dây.
• Cách đôn dây: Nhẹ nhàng gỡ dây tiêu khỏi trụ tạm mà không làm tổn thương hoặc gãy dây. Cắt bỏ các lá ở phần dây không có nhánh ác và cuốn tròn dây quanh gốc cây, sau đó lấp nhẹ đất lên dây để giữ cố định.
• Bón phân và chăm sóc sau đôn dây: Sau khi đôn dây, bón phân chuồng hoặc phân hữu cơ để kích thích rễ phát triển. Khi rễ bắt đầu nhú ra từ các khoanh dây đôn, tiếp tục chăm sóc và vun gốc.
• Buộc dây và tạo hình sau đôn dây: Sau khi đôn dây, giữ lại các dây thân cần thiết và buộc vào trụ tạm. Đảm bảo dây tiêu được buộc chắc chắn nhưng không quá chặt để tránh làm tổn thương dây trong quá trình phát triển.

7. Rong tỉa cây trụ sống

Rong tỉa cây trụ sống là một công đoạn thiết yếu nhằm đảm bảo cây tiêu không bị che khuất bởi tán lá của cây trụ sống. Điều này giúp tạo không gian thoáng đãng, cải thiện sự lưu thông không khí và giảm nguy cơ nấm bệnh, đồng thời đảm bảo cây tiêu nhận đủ ánh sáng để phát triển.

• Tỉa mạnh đầu mùa mưa:
  • Thời điểm: Rong tỉa mạnh cần được thực hiện vào đầu mùa mưa, khi cây trụ sống đã phát triển đầy đủ.
  • Kỹ thuật tỉa: Đối với các loại cây trụ có khả năng tái sinh mạnh như muồng đen hoặc keo dậu, bạn có thể chặt ngang ngọn để kiểm soát chiều cao. Chỉ để lại 1 cành nhỏ để hút nhựa, nhằm giảm thiểu cạnh tranh ánh sáng giữa cây trụ và cây tiêu.
  • Lưu ý: Đảm bảo không để ngọn dây tiêu trùm lên ngọn cây trụ sống đã hãm ngọn, vì điều này có thể làm giảm khả năng quang hợp của cây tiêu và tăng nguy cơ sâu bệnh.
• Tỉa nhẹ vào tháng 8:
  • Thời điểm: Tháng 8 là thời gian lý tưởng để tiến hành tỉa nhẹ cây trụ sống.
  • Mục đích: Tỉa nhẹ vào thời điểm này giúp cây trụ tái sinh và tạo bóng mát cho cây tiêu trong mùa khô, đồng thời giữ cho vườn tiêu đủ ánh sáng mà không bị cản trở.
  • Cách thực hiện: Tỉa bớt những cành nhỏ, yếu hoặc quá rậm, tạo không gian cho cây tiêu phát triển thuận lợi và giúp không khí lưu thông dễ dàng trong vườn tiêu.

8. Tưới Nước Đúng Cách

Tưới nước đúng cách là một yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo sự phát triển và năng suất của cây tiêu. Việc tưới tiêu phải được điều chỉnh phù hợp với từng mùa và điều kiện thời tiết để đảm bảo cây tiêu nhận đủ nước nhưng không bị ngập úng.

• Tần Suất Tưới Nước Theo Mùa:
  • Mùa khô: Trong mùa khô, cần tưới nước thường xuyên từ 2-3 lần/tuần. Điều này giúp đảm bảo đất quanh gốc tiêu luôn giữ được độ ẩm mà không gây ngập úng.
  • Mùa mưa: Trong mùa mưa, điều quan trọng là đảm bảo vườn tiêu có hệ thống thoát nước tốt. Đào rãnh khai mương để nước mưa thoát nhanh, tránh tình trạng nước đọng quanh gốc cây gây thối rễ. Vun gốc tiêu cao lên cũng giúp bảo vệ cây khỏi tình trạng ngập úng kéo dài.
• Phương pháp tưới: Hệ thống tưới nhỏ giọt là phương pháp tối ưu, giúp tiết kiệm nước và đảm bảo cung cấp đủ độ ẩm cho cây tiêu một cách liên tục và đều đặn.

9. Bón Phân Theo Chu Kỳ Phát Triển

Bón phân là yếu tố không thể thiếu trong quá trình chăm sóc vườn tiêu. Việc bón phân theo chu kỳ phát triển giúp cây tiêu có đủ dinh dưỡng, đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao.

Bón Phân Hữu Cơ: Phân hữu cơ nên được bón vào đầu mùa mưa. Trước khi bón, cần đào rãnh vành khăn quanh gốc tiêu, cách mép tán cây tiêu khoảng 15-20cm, sâu 5-10cm và rộng 15-20cm. Sau khi bón phân hữu cơ, lấp đất lại cẩn thận để tránh tổn thương rễ cây.

Bón Phân Khoáng:

• Thời kỳ kiến thiết cơ bản: Bà con nên ưu tiên phân có hàm lượng đạm cao như NPK 30-10-10 hoặc NPK 20-20-20, nhằm đảm bảo cây tiêu phát triển bộ rễ mạnh mẽ và nhanh chóng bám trụ.
• Thời kỳ kinh doanh: Khi cây bắt đầu giai đoạn ra hoa bà con nên bổ sung NPK 10-61-10 giúp hoa ra đều, mập hoa, tăng tỷ lệ đậu trái. Sau khi đậu trái non, bà con tiếp tục bổ sung NPK 20-20-20 gúp nuôi trái lớn, tránh méo trái. 

Kỹ thuật trồng tiêu trên cây trụ sống giúp tạo ra một môi trường tự nhiên bền vững, tiết kiệm chi phí và nâng cao năng suất cho người nông dân. Với các bước chuẩn bị đất, lựa chọn cây trụ sống phù hợp, trồng tiêu bằng bầu hoặc hom và chăm sóc đúng cách, vườn tiêu sẽ phát triển mạnh mẽ, ổn định và đạt hiệu quả cao.