Khám phá 6 vai trò “thần kì” Paclobutrazol trên cây ăn trái

Vườn cây ăn trái sum suê, cho năng suất cao là niềm mơ ước của mọi bà con nông dân. Paclobutrazol – chất điều hòa sinh trưởng thực vật sẽ giúp bà con hiện thực hóa giấc mơ đó. Bài viết này của Thủy Sính sẽ giúp bà con hiểu rõ hơn về Paclobutrazol và cách sử dụng hiệu quả cho từng loại cây ăn trái.

1. Giới thiệu về Paclobutrazol

Paclobutrazol là một chất ức chế tăng trưởng thực vật được giới thiệu lần đầu tiên vào năm 1986, thường được sử dụng trong nông nghiệp để kiểm soát sự phát triển của cây mà không làm thay đổi cấu trúc hay gây hại cho cây. Chất này thuộc nhóm triazole, có khả năng ức chế quá trình sinh tổng hợp của gibberellin – loại hormone thúc đẩy sự kéo dài tế bào và phát triển của thân và cành cây.

Cơ chế hoạt động:

• Ức chế sinh tổng hợp gibberellin: Paclobutrazol can thiệp vào quá trình sinh tổng hợp gibberellin, một loại hormone quan trọng điều khiển chiều cao của cây. Cụ thể, PBZ ức chế quá trình oxy hóa ent-kaurene thành ent-kauronoic acid bằng cách vô hiệu hóa enzyme cytochrome P450-dependent oxygenase. Điều này ngăn cản sự hình thành gibberellin, từ đó làm giảm sự kéo dài tế bào và ức chế sinh trưởng chiều cao của cây
• Ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp axit abscisic và phytol: Khi PBZ ức chế quá trình tổng hợp gibberellin, một số chất trung gian trong con đường sinh tổng hợp terpenoid (con đường chung để sản xuất cả gibberellin và ABA) sẽ được chuyển hướng để tạo ra ABA. Ngoài ra, PBZ cũng ức chế quá trình phân hủy ABA, giúp duy trì nồng độ ABA cao trong lá cây. ABA đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết đóng khí khổng, giúp cây giảm mất nước qua quá trình thoát hơi nước, từ đó tăng cường khả năng chịu hạn..
• Kích thích sản xuất cytokinin: PBZ kích thích sản xuất cytokinin, một hormone giúp làm chậm quá trình lão hóa của lá. Nhờ đó, lá cây duy trì được màu xanh, quang hợp hiệu quả trong thời gian dài hơn, góp phần tăng năng suất cây trồng..

2. Vai trò của Paclobutrazol đối với cây ăn trái

Paclobutrazol là một chất điều hòa sinh trưởng thực vật được ứng dụng rộng rãi trong canh tác cây ăn trái. Nó không chỉ giúp kiểm soát sinh trưởng, mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng.

2.1 Giúp thay đổi mức độ hormone nội sinh

Paclobutrazol không chỉ ức chế gibberellin mà còn ảnh hưởng đến sự cân bằng của các hormone khác trong cây. Nó có thể làm tăng hàm lượng cytokinin – hormone kích thích sự phân chia tế bào, thúc đẩy sự phát triển của chồi bên và hình thành mầm hoa. Sự thay đổi này giúp cây phân hóa mầm hoa nhiều hơn, tăng khả năng ra hoa và đậu quả.

2.2 Tăng hàm lượng chất diệp lục, axit nucleic và protein

Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, Paclobutrazol có thể kích thích sự tổng hợp chất diệp lục, axit nucleic và protein trong lá cây. Điều này giúp tăng cường quá trình quang hợp, lá cây dày hơn, xanh đậm hơn, cây sinh trưởng khỏe mạnh và cho năng suất cao hơn.

2.3 Thúc đẩy sự hình thành mầm hoa

Bằng cách ức chế gibberellin và thúc đẩy cytokinin, Paclobutrazol giúp cây tập trung năng lượng vào việc hình thành mầm hoa, kích thích cây ra hoa trái vụ. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các loại cây ăn trái, giúp cây ra hoa đồng loạt, tăng tỷ lệ đậu quả và cho năng suất cao hơn.

2.4 Phát triển bộ rễ khỏe mạnh

Paclobutrazol thúc đẩy sự phát triển của bộ rễ, giúp rễ ăn sâu, lan rộng và tăng khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng. Điều này giúp cây trồng chịu hạn tốt hơn, sinh trưởng khỏe mạnh ngay cả trong điều kiện thiếu nước.

2.5 Kích thích sản sinh các hợp chất chống oxy hóa

Paclobutrazol kích thích cây trồng sản sinh các enzyme chống oxy hóa như peroxidase, catalase và superoxide dismutase. Các enzyme này giúp bảo vệ tế bào khỏi sự tấn công của các gốc tự do, từ đó giúp cây chống chịu tốt hơn với các stress môi trường như nhiệt độ cao, nhiễm mặn, ô nhiễm không khí.

2.6 Tăng cường hệ thống miễn dịch

Một số nghiên cứu cho thấy Paclobutrazol có thể kích thích cây trồng sản sinh các phytoalexin – chất kháng khuẩn tự nhiên của thực vật. Phytoalexin giúp cây chống lại sự xâm nhập của nấm bệnh, vi khuẩn và virus, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

3. Tác hại của Paclobutrazol

Đối với cây trồng: Sử dụng paclobutrazol trên cây ăn trái với liều lượng quá cao hoặc quá thường xuyên có thể gây ức chế sinh trưởng quá mức, khiến cây còi cọc, lá nhỏ, thân cành ngắn, khó phát triển ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng quả về lâu dài.

Ảnh hưởng đến chất lượng đất: Paclobutrazol có thể tồn dư trong đất trong thời gian dài, gây ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đất, làm giảm độ phì nhiêu của đất và làm suy yếu sự sinh trưởng và phát triển của thực vật.

Gây ô nhiễm môi trường: Paclobutrazol có thể ngấm vào nước ngầm, gây ô nhiễm nguồn nước. Ngoài ra, việc sử dụng Paclobutrazol không đúng cách có thể làm ảnh hưởng đến sức khỏe của các loài động vật khác trong hệ sinh thái.

Ảnh hưởng đến sức khỏe con người: Paclobutrazol có thể tồn dư trong nông sản có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, kích ứng da và mắt, và nếu ăn phải lượng lớn trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến gan.

4. Lưu ý sử dụng Paclobutrazol cho cây ăn trái

Đảm bảo đúng liều lượng: Sử dụng Paclobutrazol theo liều lượng khuyến cáo cho từng loại cây và giai đoạn phát triển. Liều quá cao có thể gây ức chế quá mức, làm cây còi cọc, giảm năng suất và ảnh hưởng đến chất lượng quả.

Lựa chọn thời điểm hợp lý: Áp dụng Paclobutrazol sau thu hoạch hoặc trước khi cây bắt đầu vào giai đoạn ra hoa (khoảng 3-4 tháng trước khi ra hoa) để đảm bảo cây có đủ thời gian hấp thụ và phát huy hiệu quả.

Kết hợp phân bón dinh dưỡng đạm: Paclobutrazol có thể làm giảm tốc độ phát triển tự nhiên của cây, do đó, cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là phân bón hữu cơ, để duy trì sức khỏe và khả năng đề kháng của cây.

Thời gian cách ly: Đảm bảo thời gian cách ly sau khi sử dụng Paclobutrazol để hạn chế tồn dư thuốc trong nông sản, đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

5. Các câu hỏi thường gặp khi sử dụng Paclobutrazol

Paclobutrazol có thể kết hợp với các loại thuốc bảo vệ thực vật khác không?

Paclobutrazol có thể kết hợp với một số loại thuốc bảo vệ thực vật khác. Tuy nhiên, bà con nên tham khảo ý kiến của chuyên gia nông nghiệp trước khi kết hợp để tránh tương tác thuốc gây hại cho cây trồng.

Làm thế nào để nhận biết cây trồng bị ngộ độc Paclobutrazol?

Một số dấu hiệu cho thấy cây trồng bị ngộ độc Paclobutrazol bao gồm: cây còi cọc, lá nhỏ, thân cành ngắn, quả bị biến dạng. Nếu phát hiện những dấu hiệu này, bà con nên ngừng sử dụng Paclobutrazol và tham khảo ý kiến của chuyên gia.

Paclobutrazol có tác dụng trên tất cả các loại cây ăn trái không?

Paclobutrazol có tác dụng trên nhiều loại cây ăn trái, nhưng hiệu quả có thể khác nhau tùy thuộc vào giống cây, tuổi cây và điều kiện sinh trưởng. Bà con nên tìm hiểu kỹ thông tin về loại cây mình trồng trước khi sử dụng Paclobutrazol.

Bài viết đã tổng hợp các thông tin tổng quan về paclobutrazol và vai trò của hoạt chất này đối với cây trồng. Hy vọng với những chia sẻ trên bà con có thể cân nhắn được có nên sử dụng paclobutrazol cho cây hay không. Nếu bà con quan tâm đến các thông tin khác về cây trồng, hãy truy cập ngay trang web của Thủy Sính https://www.phanbonthuysinh.vn/.