Phytophthora là gì? Cách xử lý triệt để giảm thiệt hại

Bạn đã bao giờ nghe đến loại nấm có thể phá hủy cả vườn cây chỉ sau vài trận mưa? Phytophthora, loại nấm tưởng chừng vô hình nhưng lại là kẻ thù số một của nhiều cây trồng. Tại sao Phytophthora lại nguy hiểm đến vậy? Loại nấm này lây lan như thế nào và có thể phòng trừ ra sao? Hãy cùng Thủy Sính khám phá ngay để hiểu rõ hơn về loại nấm nguy hiểm này và cách bảo vệ mùa màng của bạn một cách hiệu quả nhất!

1. Tìm hiểu về nấm Phytophthora

Nấm Phytophthora là một trong những mối đe dọa nghiêm trọng đối với nhiều loại cây trồng, để hiểu rõ hơn về loại nấm này. Thủy Sính mời bà con theo dõi thông tin dưới đây:

1.1 Phytophthora là gì?

Phytophthora là loại nấm phổ biến thuộc lớp Oomycetes, họ Pythiaceae, bộ Peronosporales. Nấm tồn tại trong đất và gây hại cho hầu hết các loại cây trồng. Hiện nay, có trên 120 loài Phytophthora khác nhau và đều là mầm bệnh của thực vật.

1.2 Đặc điểm về nấm Phytophthora

Cấu trúc: Nấm không màu, không có vách ngăn, thuộc thể đơn bào, kích thước không đồng đều. Túi bao tử có hình trứng hoặc hình quả chanh, phần đầu có thể có núm hoặc không, không màu và trong suốt. Bào tử có hình cầu hoặc hình thận, có hai lông roi, di chuyển rất nhanh trong môi trường nước.

Điều kiện sinh trưởng: Nhiệt độ lý tưởng cho nấm sinh trưởng và phát triển là từ 25 – 30 độ C. Nấm ưa môi trường ẩm ướt, đất thoát nước kém.

Khả năng tồn tại: Nấm có thể tạo ra các cấu trúc sinh tồn khác nhau trong tế bào vật chủ bị nhiễm bệnh. Những cấu trúc này chịu được môi trường khô hạn, tồn tại trong bộ phận rễ chết hoặc trong đất. Đặc biệt, nấm có thể tiềm sinh trong môi trường bất lợi.

Gây hại: Phytophthora tấn công nhiều loại cây trồng, bao gồm cây ăn quả, cây công nghiệp, rau màu,… gây ra các bệnh như thối rễ, nứt thân, xì mủ,….

1.3 Vòng đời của Phytophthora

Phytophthora có vòng đời phức tạp, với các giai đoạn bao gồm nhiều loại bào tử có vai trò khác nhau, giúp nấm tồn tại lâu dài và dễ dàng lây lan trong điều kiện thích hợp.

• Oospore (Bào tử hữu tính): Oospore là loại bào tử hữu tính có vỏ dày, đóng vai trò quan trọng trong việc sinh tồn lâu dài và duy trì đa dạng di truyền. Loại bào tử này có khả năng tồn tại nhiều năm trong đất và chỉ nảy mầm khi rễ cây chủ phát triển gần đó.
• Chlamydospore (Bào tử vô tính): Chlamydospore là bào tử vô tính, cũng có vỏ dày và có thể tồn tại lâu trong đất mà không cần cây chủ hoặc trong điều kiện khắc nghiệt. Khi gặp môi trường thuận lợi, bào tử này sẽ nảy mầm và khởi động lại vòng đời.
• Zoospore (Bào tử bơi): Các zoospore được tạo ra trong những túi nhỏ (sporangia) bám ngoài rễ cây nhiễm bệnh. Khi đất ngập nước do mưa lớn hoặc tưới tiêu, các zoospore được giải phóng và bơi đến rễ cây mới. Tại đây, chúng chuyển thành hình cầu có vách bao quanh, gọi là cyst, rồi phát triển thành sợi nấm mới để xâm nhập vào rễ cây.

Sau khi xâm nhập vào rễ cây, Phytophthora tiết ra các enzyme phá hủy tế bào rễ và sử dụng chất dinh dưỡng từ tế bào bị phân hủy làm nguồn thức ăn. Khi cây chủ chết hoặc môi trường thay đổi, Phytophthora có thể sản sinh cả oospore và chlamydospore, giúp nấm tồn tại trong điều kiện bất lợi và duy trì khả năng lây lan trong thời gian dài.

2. Các loại bệnh hại do nấm Phytophthora gây ra

Phytophthora là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh hại nghiêm trọng trên cây trồng, làm ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng nông sản. Dưới đây là ba loại bệnh phổ biến do Phytophthora gây ra và các đặc điểm nhận diện của từng bệnh:

2.1 Bệnh thối rễ

• Nguyên nhân: Bệnh thối rễ do bào tử của Phytophthora xâm nhập vào rễ cây qua đất hoặc nước. Loại bào tử này phá hủy các tế bào rễ, làm suy giảm khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng của cây.
• Dấu hiệu nhận biết: Cây có dấu hiệu héo úa, lá vàng và rụng sớm. Rễ cây bị mềm, có mùi thối, và dễ đứt khi kéo nhẹ.

2.2 Bệnh xì mủ (nứt thân, chảy nhựa)

• Nguyên nhân: Phytophthora tấn công vào thân cây, làm lớp vỏ ngoài bị nứt, khiến dịch nhựa chảy ra ngoài. Bệnh này thường xuất hiện ở những cây bị tổn thương hoặc có vết xước trên thân.
• Dấu hiệu nhận biết: Thân cây xuất hiện các vết nứt hoặc đốm tối màu, có dịch nhựa chảy ra. Nếu bệnh nặng, cây sẽ suy yếu và dễ gãy đổ.

2.3 Bệnh thối quả

• Nguyên nhân: Bệnh xảy ra khi bào tử Phytophthora xâm nhập vào quả thông qua các vết xước hoặc tổn thương nhỏ, làm cho quả bị thối từ bên trong.
• Dấu hiệu nhận biết: Quả xuất hiện các vết thâm hoặc đốm đen, thường có mùi khó chịu. Phần thịt quả mềm và dễ nát khi ấn vào.

3. Biện pháp quản lý và phòng trừ Phytophthora

3.1 Biện pháp xử lý hóa học nấm Phytophthora

Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật là biện pháp thường được áp dụng khi bệnh đã xuất hiện và gây hại nặng. Tuy nhiên, cần lưu ý lựa chọn loại thuốc phù hợp, sử dụng đúng liều lượng và thời điểm để đạt hiệu quả cao nhất và giảm thiểu tác động đến môi trường.

Thuốc hóa học thường được sử dụng để phòng trừ Phytophthora:

• Thuốc có hoạt chất Metalaxyl và Mancozeb: Hai hoạt chất này có trong sản phẩm Rildzomigol Super mang lại tác động nội hấp, di chuyển trong cây và ngăn chặn sự phát triển của nấm.
• Thuốc có chứa hoạt chất Propineb: Hoạt chất này có trong sản phẩm YOSHINO 70WP – Thuỷ Sính giúp ức chế sự hình thành bào tử, ức chế sự mọc mầm, ức chế tổng hợp protein của Phytophthora.

Lưu ý:

• Luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên bao bì sản phẩm trước khi dùng.
• Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian cách ly.
• Sử dụng thiết bị bảo hộ lao động khi phun thuốc.
• Luân phiên sử dụng các loại thuốc khác nhau để tránh hiện tượng nấm kháng thuốc.

3.2 Biện pháp phòng trừ nấm Phytophthora

Ngoài biện pháp hóa học, cần áp dụng các biện pháp phòng trừ nhằm ngăn ngừa sự xâm nhập và lây lan của Phytophthora, giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát bệnh trong vườn.

• Cải thiện hệ thống thoát nước: Đảm bảo đất trong vườn có khả năng thoát nước tốt, đặc biệt là trong mùa mưa. Điều này giúp giảm độ ẩm cao trong đất – yếu tố thuận lợi cho sự phát triển của Phytophthora.
• Xử lý đất và giống: Trước khi trồng, cần xử lý đất bằng vôi bột hoặc các chế phẩm sinh học để tiêu diệt mầm bệnh. Giống cây trồng cũng cần được xử lý trước khi gieo trồng.
• Sử dụng giống kháng bệnh: Chọn các giống cây có khả năng chống chịu tốt với Phytophthora. Đây là cách hiệu quả để giảm nguy cơ lây nhiễm.
• Vệ sinh vườn và xử lý cây bệnh: Thường xuyên loại bỏ các cây bị nhiễm bệnh và tàn dư thực vật để giảm bớt nguồn bệnh trong vườn. Khi phát hiện cây bệnh, cần cách ly và xử lý ngay để tránh lây lan.
• Luân canh cây trồng: Áp dụng luân canh cây trồng với các loại cây không phải là ký chủ của Phytophthora nhằm hạn chế nấm tồn tại lâu dài trong đất.

Nấm Phytophthora là một mối đe dọa âm thầm đối với cây trồng, gây ra những thiệt hại đáng kể về năng suất và chất lượng nông sản. Hãy chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa từ sớm, kết hợp với các biện pháp xử lý kịp thời khi bệnh xuất hiện để bảo vệ cây trồng và nâng cao năng suất. Thủy Sinh hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về nấm Phytophthora. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ. Chúc bạn thành công!