Biểu hiện thiếu dinh dưỡng ở cây trồng và cách khắc phục kịp thời

Thiếu dinh dưỡng ở cây trồng là một vấn đề quan trọng trong nông nghiệp, có thể gây ra tổn thất nghiêm trọng về năng suất và chất lượng nông sản. Chính vì thế, bà con nông dân nên nắm bắt được các dấu hiệu bệnh để bổ sung kịp thời nguồn dinh dưỡng mà cây trồng cần. Bài viết sau đây, Thủy Sính sẽ giới thiệu cho bạn những biểu hiện thiếu hụt chất dinh dưỡng ở cây trồng và biện pháp khắc phục.

1.  Các Triệu Chứng Thiếu Dinh Dưỡng Ở Cây 

Hiểu rõ các triệu chứng của thiếu dinh dưỡng giúp người nông dân sớm phát hiện vấn đề và can thiệp kịp thời. Mỗi loại chất dinh dưỡng thiếu hụt đều có những dấu hiệu riêng biệt trên cây trồng.

1.1 Biểu hiện thiếu các chất đa lượng

Thiếu đạm (N): Đạm (Nitrogen – N) là yếu tố dinh dưỡng chính, đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc hình thành diệp lục, thúc đẩy quá trình quang hợp và tăng trưởng của cây trồng.

Triệu chứng:

• Lá vàng bắt đầu từ các lá già ở phía dưới, sau đó lan lên các lá non hơn.
• Cây sinh trưởng kém, thân và cành còi cọc, không phát triển được rễ sâu.
• Khả năng phân nhánh và đẻ nhánh bị giảm, dẫn đến ít tán lá và tỉ lệ quang hợp giảm sút.
• Cây có màu lá nhạt, dễ bị rụng lá sớm, làm giảm năng suất.

Thiếu lân (P): Lân (Phosphorus – P) giúp phát triển hệ rễ khỏe mạnh, hỗ trợ quá trình ra hoa, kết trái và cải thiện khả năng chống chịu sâu bệnh. Thiếu lân sẽ làm cây yếu đi, đặc biệt là trong giai đoạn đầu phát triển.

Triệu chứng:

• Rễ cây phát triển yếu, khó ăn sâu vào đất, cây không thể hấp thụ đủ nước và dinh dưỡng.
• Lá cây chuyển màu tím hoặc đỏ đặc biệt ở các lá già, làm giảm diện tích lá xanh cần cho quang hợp.
• Cây bị chậm phát triển, ra hoa chậm, quả nhỏ và thời gian chín kéo dài.
• Nhiều hạt xanh và lép, giảm năng suất đáng kể.

Thiếu kali (K): Kali (Potassium – K) là chất dinh dưỡng giúp tăng cường khả năng chống chịu hạn và cải thiện chất lượng quả. Kali còn giúp cây trồng tăng cường sự trao đổi chất, điều tiết nước và cải thiện khả năng hấp thụ dinh dưỡng khác.

Triệu chứng:

• Lá vàng ở các mép lá, sau đó chuyển từ vàng sang nâu và xuất hiện các vết cháy.
• Sinh trưởng chậm, giảm khả năng ra hoa và đậu quả, quả nhỏ, kém chất lượng.
• Cháy lá hoặc khô lá, đặc biệt ở các cây ăn quả như cà chua, cây có múi.
• Cây trồng dễ bị bệnh, năng suất thấp và quả dễ nứt.

Ví dụ cụ thể:

• Cà chua: Quả chín có màu vàng, kích thước nhỏ, dễ bị nứt nẻ và thối.
• Các loại rau ăn quả khác: Quả bị dị dạng, giảm chất lượng, thời gian bảo quản ngắn

1.2 Biểu hiện thiếu các chất trung lượng

Thiếu Canxi (Ca): Canxi là chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của màng tế bào, rễ và lá non

Triệu chứng:

• Lá non bị biến dạng và có màu xanh đậm hơn so với bình thường.
• Rễ cây phát triển kém, dễ bị thối, khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng hạn chế.
• Chồi non ngừng sinh trưởng, dần dần héo khô, dễ bị sâu bệnh.
• Trái cây bị nứt vỏ và có hiện tượng thối đuôi, đặc biệt phổ biến ở cà chua và ớt.
• Rụng cánh hoa và nhụy, cành non chết dần.

Thiếu chất magie (Mg): Magiê đóng vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp vì nó là thành phần chính của diệp lục, giúp cây hấp thu năng lượng ánh sáng mặt trời để tạo ra dinh dưỡng. Thiếu magiê sẽ làm cây kém quang hợp, từ đó ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình sinh trưởng.

Triệu chứng:

• Lá cây bắt đầu vàng ở giữa các gân lá, nhưng gân lá vẫn giữ màu xanh. Hiện tượng này xảy ra đầu tiên ở các lá già, sau đó lan dần lên các lá non.
• Cạnh lá bị xoăn lại và cây dễ bị rụng lá sớm.
• Nếu tình trạng thiếu Magiê kéo dài, tỷ lệ ra hoa và đậu quả sẽ giảm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất.

Thiếu chất lưu huỳnh (S): Lưu huỳnh (S) là một yếu tố quan trọng trong quá trình tổng hợp protein và một số enzyme cần thiết cho sự phát triển của cây. Thiếu lưu huỳnh thường xuất hiện ở các vùng đất nghèo hữu cơ hoặc trong các điều kiện canh tác quá mức mà không được bổ sung phân bón hợp lý.

Triệu chứng:

• Lá non mất màu xanh, chuyển sang vàng hoặc thậm chí trắng, đây là dấu hiệu rõ rệt nhất của việc thiếu lưu huỳnh.
• Phiến lá trở nên mỏng hơn, có thể dễ bị rách và cạnh lá thường xoăn.
• Cây còi cọc, phát triển chậm và ít ra hoa.
• Hiện tượng vàng lá do thiếu lưu huỳnh thường bắt đầu ở các lá non (khác với thiếu đạm, thường bắt đầu từ các lá già).

1.3 Biểu hiện thiếu các chất vi lượng

Thiếu chất đồng (Cu): Đồng (Cu) là yếu tố cần thiết cho quá trình trao đổi chất và tổng hợp enzyme. Thiếu đồng thường ảnh hưởng đến quá trình hình thành phấn hoa, giảm khả năng đậu quả và chống chịu sâu bệnh.

Triệu chứng:

• Lá non bị vàng ở chóp và mép lá, xuất hiện các đốm khô, dễ gãy.
• Hoa không thụ phấn, dẫn đến giảm tỷ lệ đậu quả.
• Thân, cành: Có thể xuất hiện các vết nứt, chảy nhựa (gôm).

Thiếu chất mangan (Mn): Mangan (Mn) là chất vi lượng quan trọng cho quá trình quang hợp và tổng hợp enzyme, giúp cây hấp thụ các chất dinh dưỡng khác. Thiếu mangan sẽ làm giảm khả năng sử dụng nitơ và làm cây trồng kém phát triển.

Triệu chứng:

Vàng lá xuất hiện giữa các gân lá, nhưng khác với thiếu sắt, cả phiến lá và gân lá đều bị vàng.

Lá già thường bị ảnh hưởng trước tiên, trong khi lá non vẫn giữ màu xanh lâu hơn.

Sinh trưởng của cây bị chậm lại, và cây dễ bị sâu bệnh tấn công do hệ miễn dịch yếu.

Thiếu chất kẽm (Zn): Kẽm (Zn) tham gia vào quá trình tổng hợp auxin, một hormone quan trọng giúp điều tiết sự tăng trưởng và phân chia tế bào. 

Triệu chứng:

• Lá nhỏ, phát triển không đều, thường chuyển sang màu vàng ở gốc lá.
• Chồi non phát triển chậm hoặc ngừng phát triển, kích thước lá giảm, cây trở nên còi cọc.
• Lá có thể bị xoăn lại và quăn mép.
• Giảm tỷ lệ đậu hoa, đậu quả cũng như chất lượng nông sản kém

Thiếu chất sắt (Fe): Đây là thành phần quan trọng trong quá trình tổng hợp diệp lục, giúp cây thực hiện quang hợp. Thiếu sắt thường dẫn đến hiện tượng vàng lá, hoặc trắng. 

Triệu chứng:

• Vàng lá là dấu hiệu rõ ràng nhất, nhưng khác với thiếu đạm, khi thiếu sắt, chỉ phiến lá chuyển vàng, trong khi gân lá vẫn giữ màu xanh.
• Triệu chứng thường bắt đầu từ các lá non và lan dần xuống các lá già nếu không được khắc phục.
• Cây bị còi cọc, sinh trưởng chậm và lá non dễ rụng.

Thiếu chất bo (B): Bo (B) là vi lượng cực kỳ quan trọng trong việc thụ phấn, phát triển mô phân sinh, và hình thành quả. Thiếu bo ảnh hưởng đến sự phát triển của chồi non và quả non, đặc biệt ở các loại cây ăn quả.

Triệu chứng:

Chồi non ngừng phát triển, dễ chết và khô héo.

Quả nhỏ, biến dạng, dễ bị thối lõi hoặc nứt quả.

Lá non chuyển vàng, dễ xoăn lại và khô.

Thiếu chất Molypden: Molypden (Mo) là một chất vi lượng quan trọng, tham gia vào quá trình trao đổi nitơ của cây trồng. Cây trồng cần molypden để kích hoạt các enzyme giúp chuyển hóa nitrat thành dạng nitơ cây có thể sử dụng. Khi thiếu molypden, quá trình này bị gián đoạn, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển.

Triệu chứng:

Lá chuyển từ màu xanh sang vàng nhạt, sau đó chuyển sang màu cam. Đây là triệu chứng rõ rệt của thiếu molypden và thường bắt đầu từ các lá già trước.

Đốm đen xuất hiện trên mặt trên của lá, gây mất thẩm mỹ và làm giảm khả năng quang hợp.

Mặt dưới của lá thường tiết ra nhiều nhựa, điều này khiến lá có thể bị dính lại và dễ bị sâu bệnh tấn công.

2. Biện Pháp Khắc Phục Thiếu Dinh Dưỡng Ở Cây Trồng

Bổ sung dinh dưỡng cho cây một cách hợp lý là chìa khóa để khắc phục tình trạng thiếu dinh dưỡng và đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh. Bà con không nên chỉ bón một loại phân đơn mà nên bổ sung đa dạng nguồn dinh dưỡng cho cây trồng. 

2.1 Bổ sung dinh dưỡng đa lượng cho cây trồng

Phân Đạm (N): Đạm là yếu tố quan trọng giúp cây tăng trưởng nhanh và phát triển mạnh mẽ. Khi cây thiếu đạm, các triệu chứng như lá vàng và sinh trưởng chậm sẽ xuất hiện. Để khắc phục tình trạng này, bà con có thể sử dụng phân Urea hoặc phân NPK với hàm lượng đạm cao. Một sản phẩm khuyến nghị là Phân xô tưới gốc 30 – 10 – 10 từ Thủy Sính, với công thức đặc biệt giúp cây hấp thụ nhanh và hiệu quả

Phân Lân (P): Lân là dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển của rễ và quá trình sinh sản của cây. Khi thiếu lân, rễ sẽ yếu và khả năng ra hoa, đậu quả giảm đi. Bà con nên sử dụng Super lân hoặc phân DAP để cải thiện tình trạng này. Sản phẩm Phân xô tưới gốc 10 – 61 – 10 từ Thủy Sính là lựa chọn tối ưu để giúp cây phát triển hệ rễ mạnh mẽ và tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng

Phân Kali (K): Kali giúp cây tăng cường khả năng chống chịu với sâu bệnh và thời tiết khắc nghiệt, đồng thời cải thiện chất lượng quả. Để cung cấp đủ kali cho cây, bà con nên sử dụng phân Kali clorua. Sản phẩm Phân xô tưới gốc 12 – 12 – 36 từ Thủy Sính cung cấp đầy đủ kali, giúp cây phát triển khỏe mạnh, đặc biệt là trong giai đoạn sinh trưởng và ra hoa, đậu quả

2.2 Bổ sung dinh dưỡng trung vi lượng cho cây trồng

Bên cạnh việc bổ sung các chất đa lượng, việc cung cấp đầy đủ trung lượng và vi lượng cũng rất quan trọng để đảm bảo cây trồng phát triển toàn diện. Để đáp ứng nhu cầu này, bà con có thể sử dụng sản phẩm Phân xô phun xịt Thủy Sính 25.

Phân xô phun xịt Thủy Sính 25 là sản phẩm nổi bật của Thủy Sính, được thiết kế đặc biệt để cung cấp đầy đủ các chất trung lượng và vi lượng thiết yếu như Canxi (Ca), Magiê (Mg), Kẽm (Zn), Sắt (Fe), và Mangan (Mn). Sản phẩm này không chỉ giúp cây phát triển rễ khỏe mạnh, mà còn cải thiện quá trình quang hợp và tăng sức đề kháng của cây trước các điều kiện bất lợi từ môi trường. Khắc phục tình trạng thiếu vi lượng nhanh chóng thông qua cơ chế phun xịt lá, giúp dinh dưỡng thấm sâu và tác động ngay lập tức.

3. Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Thiếu Dinh Dưỡng Ở Cây Trồng

Có cần thiết phải bón phân vi lượng không?

Việc bổ sung phân vi lượng là cần thiết. Mặc dù vi lượng chỉ chiếm một lượng nhỏ trong nhu cầu dinh dưỡng của cây, nhưng chúng rất quan trọng. Thiếu các chất vi lượng như Sắt, Kẽm hay Mangan có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng trong quá trình phát triển của cây, dẫn đến giảm năng suất và chất lượng nông sản.

Thiếu dinh dưỡng và sâu bệnh khác nhau như thế nào?

Thiếu dinh dưỡng thường ảnh hưởng đến sự phát triển tổng thể của cây, gây ra các triệu chứng như lá vàng, còi cọc, và giảm năng suất. Ngược lại, sâu bệnh thường gây ra những tổn thương vật lý rõ rệt trên cây như vết cắn, lá xoăn, thối rễ hoặc quả.

Cây trồng có khả năng tự phục hồi sau khi bị thiếu dinh dưỡng không?

Nếu được bổ sung dinh dưỡng kịp thời, cây có thể phục hồi. Tuy nhiên, nếu tình trạng thiếu dinh dưỡng kéo dài, cây có thể không phục hồi hoàn toàn, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cuối cùng.

Thiếu dinh dưỡng ở cây trồng là một vấn đề phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và khắc phục hiệu quả nếu được phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời. Nếu vườn cây của bạn có gặp phải một trong những biểu hiện trên hãy liên hệ ngay cho Thủy Sính để được tư vấn chi tiết nhé!

Tác giả bài viết

Thanh Thuận

Thanh Thuận - Tôi là Kỹ Thuật Viên Nông nghiệp tại công ty Thủy Sính. Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chăm sóc cây trồng, tôi đã chia sẻ rất nhiều kiến thức bổ ích và giúp bà con có Giải pháp chăm sóc cây trồng mang lại năng suất cao và tiết kiệm chi phí. Tôi hy vọng kiến thức và kinh nghiệm tôi chia sẻ mang lại giá trị hữu ích cho bà con nông dân